U hamielčuka žyŭ krakadził, a ciapier jon maje raślinu, jakoj bolš niama ŭ dzikaj pryrodzie
«Mocnyja naviny» pahutaryli ź niezvyčajnym kalekcyjanieram ekzotyki Siarhiejem — apantanym čałaviekam, jaki stvaraje ŭ siabie doma asobny maleńki śviet. Hamialčuk z samaha dziacinstva ciahnuŭ u dom roznych žyvych istot i čytaŭ šmat knih pa entamałohii — navucy pra nasiakomych.
«Kolki siabie pamiataju, z rańniaha dziacinstva, ja abažaju ŭsio žyvoje — pryrodu, raśliny, žyvioł, nasiakomych. I, adpaviedna, usio žyćcio heta majo zachapleńnie», — tłumačyć Siarhiej.
Pry hetym cikava, što adukacyju mužčyna atrymaŭ zusim nie źviazanuju z žyviołami ci raślinami. Siarhiej skončyŭ ekanamičny fakultet, a śpiecyjalnaść — biznes i piersanał. Jon pryznajecca, što cikaviŭsia i IT, ale ŭ vyniku vyrašyŭ, što siadzieć za kampjutaram — heta nie jahonaje.
Ad skarpijonaŭ da krakadziła
Ahułam Siarhiej maje 15 hadoŭ dośviedu pracy z ekzatyčnymi žyviołami. Niekalki hadoŭ tamu ŭ jaho była ahromnistaja kalekcyja samych roznych reptylij i nasiakomych. Ale paśla zdaryŭsia kavid, praź jaki mužčyna ledź nie pamior. Potym adbyŭsia pierajezd i bolšuju častku kalekcyi žyvioł pryjšłosia raspradać. Ale jaje maštaby na piku sapraŭdy ŭražvajuć:
- 20 vidaŭ trapičnych tarakanaŭ;
- 5 vidaŭ hryzunoŭ (naprykład, palatucha zvyčajnaja, cukrovy posum);
- 3 vidy źmiej (tyhravy piton-albinos, maisavy połaz i ŭdaŭ);
- niekalki vidaŭ pałačnikaŭ;
- niekalki vidaŭ konikaŭ;
- drapiežnyja trapičnyja kłapy;
- 8 vidaŭ skarpijonaŭ;
- vožyk;
- bahamoły;
- 3 vidy hihanckich afrykanskich smaŭžoŭ — achacinaŭ;
- chamieleony;
- žabki;
- 4 vidy jaščarak;
- a niejki čas žyŭ navat krakadził.
«Z majoj dapamohaj ludzi mahli kuplać roznuju žyŭnaść, i kali praz maje ruki prachodziŭ krakadził, jon niejki čas u mianie žyŭ», — dzielicca surazmoŭca.
Asobna Siarhiej raskazaŭ, što trymaŭ asabliva niebiaśpiečnych atrutnych drapiežnych kłapoŭ. Hetyja nasiakomyja dasiahali pamieraŭ u dva karabki zapałak i mieli krylcy. Kab ich hadavać, Siarhieju pryjšłosia kupić śpiecyjalny doŭhi pincet, bo hetyja kłapy mahli atakavać kisłatoj na adlehłaść u 15 santymietraŭ. Kali jana trapić u voka, to možna zastacca biez zroku. Jašče jany mahli kusacca, i pa niekatoraj infarmacyi miesca ŭkusu moža da hoda nie zažyvać, baleć i kryvavić. Zdajecca, heta navat strašniej za krakadziła.
Nakolki składana dahladać vialikuju kalekcyju ekzotaŭ?
Siarhiej pryznajecca, što z samaha pačatku imknuŭsia zrabić svaju sistemu pa dohladzie za žyviołami maksimalna samadastatkovaj. Jon nie chacieŭ zaležyć ad pastaŭščykoŭ, tamu navat karmavych nasiakomych vyroščvaŭ sam — tak było i tańniej, i nadziejniej.
U niejki momant usio nastolki naładziłasia, što ekzoty pačali «karmić» nie tolki siabie, ale i svajho haspadara: hrošy ad prodažu išli na novyja insiektaryumy i lepšyja ŭmovy.
«Ja lublu, kali ŭsio pracuje bieź źniešniaj dapamohi, — raskazvaje mužčyna. — Heta takoje zamknionaje koła: jany kormiać adzin adnaho, a ŭrešcie i mianie taksama».
Pry hetym, pa jaho słovach, času heta patrabuje mienš, čym zdajecca. Kali kalekcyja tolki farmavałasia, na dohlad išło da 5 hadzin u dzień, ale ciapier nie bolš za 2. A voś kali pačynajucca hienieralnyja prybirańni, to byvaje i ŭsie 6 hadzin iduć.
«Kali ŭsio adładžana, heta nie tak ciažka, — tłumačyć hamialčuk. — Vada, ježa, čyścinia — i dalej jany žyvuć svaim žyćciom».
Moža padacca dziŭnym, ale najbolš resursu patrabujuć nie nasiakomyja, a reptylii. Naprykład, zvyčajnaja čyrvanavuchaja čarapacha, jakuju lohka nabyć i jakaja kaštuje niadoraha, u dohladzie akazałasia składaniejšaj za pavukoŭ: joj patrebnyja darahija vitaminy, kalcyj, śpiecyjalnyja lampy i ceły abstalavany teraryum.
Toje ž samaje i z raślinami — kab jany raśli i raśćvitali, davodzicca bieśpierapynna ekśpierymientavać z hruntam, aśviatleńniem i vilhotnaściu, bo hatovyja sumiesi z kram časta akazvajucca prosta rekłamaj.
«Raniej dumałasia: u babuli ž usio rasło na padvakońniku. A ciapier razumieju, što i z raślinami, i z žyviołaj usio — sucelnyja ekśpierymienty», — dzielicca Siarhiej.
Euphorbia geroldii: kvietka ź minułaha
Siońnia ŭ Siarhieja zastalisia tolki čatyry-piać pavukoŭ-ptuškajedaŭ, trapičnyja mnahanožki-kiŭsiaki i niekalki vidaŭ tarakanaŭ vyklučna jak karmavyja.
Akramia ekzatyčnych žyvioł mužčyna taksama pačaŭ vyroščvać i raśliny.
«Praz toje, što peŭnyja ekzatyčnyja nasiakomyja patrabujuć va ŭmovach našych kvater korm u vyhladzie peŭnych raślin, ja pačaŭ vyroščvać pakajovyja raśliny. Z časam heta pierarasło ŭ vialikuju kalekcyju chatnich kvietak. A jak ja pierajechaŭ z kvatery ŭ dom, pastupova źjaviłasia jašče i kalekcyja vuličnych raślin. Tamu ciapier u mianie i chatnija raśliny, i vuličnyja, i ekzatyčnyja žyvioły», — raskazvaje hamialčuk.
Vidaŭ raślin, jak śćviardžaje Siarhiej, u jaho było ažno 380. Ale adna kvietka — asablivaja. Jana nazyvajecca Euphorbia geroldii — endemik paŭnočnaha ŭschodu Madahaskara. Pa danych 2015 hoda, płošča raspaŭsiudžańnia hetaj raśliny była mienšaja za 1 kvadratny kiłamietr.
Pa słovach Siarhieja, na siońnia hety vid užo całkam źnik u dzikaj pryrodzie i zachoŭvajecca vyklučna ŭ kalekcyjach takich amataraŭ, jak surazmoŭca.
«Jaje było vielmi składana atrymać. Ja sprabavaŭ dastać jaje z roznych krain — ź Ispanii, ź Vialikabrytanii, z Danii. Ale tolki z čaćviortaj sproby ź Vialikabrytanii jana dajšła da mianie.
U Homieli pravodziacca roznyja vystavy i abmieny raślinami. Šmat chto chacieŭ sa mnoj pabačycca, kab pahladzieć užyvuju na hetuju raślinu. Jana choć i nijak nie admietnaja zvonku, ale ŭbačyć toje, što vymierła ŭ žyvoj pryrodzie — heta niejkija nievymoŭnyja pačućci. Toje ž samaje, što i hladzieć na pareštki dynazaŭraŭ», — dzielicca mužčyna.
Šukaje nie tolki kvietki
Siarhiej pryznajecca, što nie spyniajecca na dasiahnutym i maryć pra sapraŭdnuju aranžareju — vialikuju, utulnuju, dzie možna budzie sabrać jašče bolš redkich raślin i žyvioł i stvaryć dla ich idealnyja ŭmovy. I pry hetym uśmichajecca: pakul što robić usio adzin, ale nie chavaje, što chacieŭ by sustreć čałavieka, ź jakim možna było b stvaryć siamju, dzialić i pobyt, i hetuju spravu.
«Kali lubiš, jany adkazvajuć tabie tym ža — kvitniejuć, rastuć, dorać nievierahodnyja vodary, — kaža Siarhiej. — Usio źviazana: i dabryniu, i čałaviečnaść usie žyvyja adčuvajuć. Asabliva luboŭ. Lubić — heta važna. Najvažniejšaje ŭ žyćci».
Krakadził, jakoha niadaŭna pradali z aŭkcyjonu, zastaniecca žyć u Minskim zaaparku
Žychary šmatpaviarchovika ŭ centry Minska stracili son praź śpieŭ paŭlinaŭ
Ekzatyčnyja kankurenty kocikaŭ. Jakich niezvyčajnych chatnich hadavancaŭ možna sustreć u biełaruskaj pravincyi
Hamialčanka kupiła jalinku z žyvym «padarunkam». Ciapier nie viedaje, čym karmić
«Jon staić, a na šyi zamatanaja vializnaja źmiaja». Biełaruski piacikłaśnik raskazaŭ pra svaich niezvyčajnych chatnich hadavancaŭ
Miljanier Varabiej atrymaŭ prava na zabudovu centra Minska — uzamien za darahuju kliniku dla Łukašenki7
Kamientary
Voś natrapiŭ na dopis nieviadomaha aŭtara, prapanuju ź im aznajomicca.
«Žychary HOMIELA — HOMielcy!!!
Hamialčanie —> sufiksy takoha kštałtu («-čanie») nieŭłaścivy bieł.movie i pryciahnutyja ŭ jaje z rasiejskaj.
Hamielčuki (a heta horš za hamialčan!) — miesta HOMIEL, nie HAmiel, i tym bolš nie HAMIELSK. Barysaŭ — barysaŭcy. Nie barysaŭčuki ž! Nie budzie ŭ trendzie (mienčuk, pinčuk, viciabčuk), a adčuvajcie MOVU! I paznajomciesia z pracami Ściacko, naprykład.»