Добра адукаваныя, працуюць, валодаюць польскай — Нацыянальны банк Польшчы прадставіў даследаванне пра жыццё мігрантаў з Беларусі ў 2025 годзе.
У аснове даклада «Жыццё і эканамічная сітуацыя мігрантаў з Беларусі ў Польшчы» — звесткі апытання, праведзенага Нацбанкам Польшчы з 7 красавіка па 20 чэрвеня 2025 года. Было атрымана 750 анкет ад беларусаў, старэйшых за 18 гадоў. Даследаванне ахоплівае сем ваяводстваў Польшчы, у якіх пражывае каля 85% беларускай супольнасці. Да якіх высноў прыходзяць аўтары, піша DW.
Больш за палову рэспандэнтаў беглі ад рэпрэсій у Беларусі
Беларусы — другая па колькасці група мігрантаў у Польшчы пасля грамадзян Украіны. Паводле звестак Упраўлення па справах замежнікаў (UdSC) Польшчы, на 30 верасня 2025 года дазвол на знаходжанне ў краіне мелі амаль 146 тысяч грамадзян Беларусі. Для параўнання ў 2020‑м — усяго 16 тысяч.
Як высветліў Нацбанк, 62% беларускіх мігрантаў маюць дазвол на часовае знаходжанне ў краіне. Амаль траціна, у асноўным, людзі з польскімі каранямі, атрымалі пастаянны від на жыхарства. 7% знаходзяцца ў Польшчы на падставе статусу дадатковай абароны.
Большасць беларусаў (каля 56%) эмігравалі з-за палітычнай сітуацыі ў РБ і страху рэпрэсій. Эканамічныя прычыны назвалі 32% апытаных.
Сярод беларускіх мігрантаў мужчын больш, чым жанчын — 58% і 42% адпаведна.
Амаль палова рэспандэнтаў пражывае ў Польшчы з мужам ці жонкай, чвэрць — з дзецьмі, малодшымі за 18 гадоў.
Становішча мігрантаў з Беларусі на польскім рынку працы палепшылася?
Аўтары даследавання сцвярджаюць, што ў 2025 годзе становішча мігрантаў з Беларусі на польскім рынку працы палепшылася: узровень беспрацоўя знізіўся (87% рэспандэнтаў працаўладкаваныя, большасць маюць пастаянную працу), павялічылася доля самазанятых (14%).
Каля 62% рэспандэнтаў маюць вышэйшую адукацыю.
Жанчын з вышэйшай адукацыяй больш, чым мужчын — 67% і 59% адпаведна, тым не менш, яны часцей за мужчын выконваюць простыя працы (30% жанчын супраць 20% мужчын).
Дзякуючы добраму ці свабоднаму валоданню польскай мовай (пра што паведамілі больш за 63% апытаных) работнікаў з Беларусі можна сустрэць у сферы адукацыі, культуры, фінансаў, маркетынгу, у ахове здароўя. 17% апытаных працуюць у IT.
Больш за палову рэспандэнтаў атрымліваюць 3—6 тысяч злотых (709—1418 еўра) у месяц. 14% — больш за 10 тысяч злотых (каля 2365 еўра). Як правіла, гэта IT-спецыялісты і дактары.
Амаль 67% апытаных плануюць застацца ў Польшчы
Яшчэ адзін блок даследавання Нацбанка Польшчы прысвечаны таму, як мігранты з РБ бачаць сваю будучыню.
Амаль 67% рэспандэнтаў плануюць застацца ў Польшчы назаўсёды ці больш чым на год. Часцей пра такія планы кажуць тыя, хто прыехаў па палітычных прычынах і праз страх перад рэпрэсіямі.
Узрост рэспандэнтаў таксама ўплывае на іх планы адносна далейшага знаходжання ў краіне. Найчасцей пра гэта кажуць людзі 45—59 гадоў і 18—26 гадоў (тыя, хто прыехаў з мэтай атрымаць адукацыю). Сярод людзей, старэйшых за 60 гадоў, — найбольшы працэнт ахвотных застацца ў Польшчы на сталае месца жыхарства ці даўжэй за адзін год.
Найбольш запатрабаваныя формы дапамогі ў мігрантаў з Беларусі: спрашчэнне легалізацыі знаходжання, бясплатны доступ да сістэмы аховы здароўя, арганізацыя курсаў польскай мовы і палягчэнне працэдуры настрыфікацыі дыпломаў.
Эканаміст: «Міграцыя з Беларусі мае станоўчы эфект для Польшчы»
Вынікі даследавання DW папрасіла пракаментаваць эканаміста, старшага навуковага супрацоўніка даследчага цэнтра BEROC Анастасію Лузгіну. Паводле яе слоў, у Польшчы, як і ў Беларусі, назіраюцца дэмаграфічныя праблемы, нізкая нараджальнасць, ёсць недахоп рабочай сілы. Адно з рашэнняў — падтрымка рынку працы за кошт мігрантаў.
«Звычайна людзі, якія вырашаюцца на пераезд, актыўныя, больш гнуткія, могуць, калі ёсць неабходнасць, перавучыцца, перакваліфікавацца», — звяртае ўвагу эксперт.
Таксама Лузгіна адзначае, што з РБ, у большасці сваёй, прыехалі людзі працаздольнага ўзросту (тых, каму 60 гадоў і больш, паводле звестак даследавання, усяго 2%). Яны плацяць падаткі, падтрымліваюць пенсійную сістэму, пры гэтым самі яшчэ доўга не будуць мець патрэбу ў пенсійных выплатах.
«Міграцыя з Беларусі ў чыстым выніку мае вельмі станоўчы эфект для Польшчы», — лічыць Анастасія Лузгіна.
«Якасная дыяспара»
«Новая дыяспара, як бы цынічна гэта ні гучала, якасная, з высокім узроўнем чалавечага патэнцыялу, з высокім адукацыйным і прафесійным узроўнем», — адзначае, у сваю чаргу, сацыёлаг Генадзь Коршунаў.
Ён вылучае дзве хвалі эміграцыі з Беларусі. Калі эміграцыя 2020—2021 года была выключна «палітычнай», то ў 2022 годзе дадаўся эканамічны складнік. «З'ехалі людзі, якім наўпрост не пагражала небяспека, але тыя, хто стратэгічна паглядзеў на перспектывы свайго знаходжання ў Беларусі», — кажа Коршунаў.
Паводле яго слоў, пачатак поўнамаштабнай вайны ва Украіне змяніў як стаўленне да беларусаў, так і іх самаадчуванне. Суразмоўца таксама адзначае, што ў апошнія гады ў Польшчы, як і ў іншых еўрапейскіх краінах, назапасілася пэўная стомленасць, не столькі ад беларусаў, колькі ад мігрантаў у цэлым.
«Ад рэжыму максімальнай прыхільнасці Польшча вяртаецца да больш жорсткай сістэмы кантролю і ўзаемадзеяння з мігранцкай супольнасцю», — лічыць сацыёлаг.
Каментары
Калі большасьць з-за рэпрэсіі з'ехала, чаму такія гіганцкія чэргі на ўезд у РБ у святочныя дні?
Паглядзіце крыніцу ў нізе скрыншотаў. Гэта Deutsche Welle, якая мае дамен на рускай мове. Чаму НН працуе з DW, а не з першакрыніцай - вось гэта добрае пытанне. А чарговае ныцце ад непісьменных моўных канапных ваяроў ужо не здзіўляе.