Kurhan Słavy pad Minskam, jaki ličycca adnym ź simvałaŭ «Vialikaj Ajčynnaj vajny», padniataj na ściahi ideałohijaj režymu Łukašenki jak samaha hałoŭnaha momantu va ŭsioj biełaruskaj historyi, iznoŭ pryjšoŭ u zaniapad.
Kurhan zakłali ŭ vieraśni 1966 hoda ŭ pamiać ab hieraiźmie savieckich sałdat i aficeraŭ, a taksama ŭ honar pieramohi ŭ vajnie. Tysiačy ludziej prynosili kupki ziamli z roznych rehijonaŭ krainy. Miemaryjał adkryli ŭ 1969 hodzie, jahonyja aŭtary byli ŭdastojenyja Dziaržaŭnaj premii BSSR.
Na viaršyni 35-mietrovaha kurhana byli ŭstalavanyja čatyry štyki-abieliski takoj ža vyšyni, jakija simvalizujuć 1-y, 2-i, 3-i Biełaruskija i 1-y Bałtyjski franty, jakija ŭdzielničali ŭ vyzvaleńni Biełarusi ad nacystaŭ. Asnovu štykoŭ akružaje šyrokaje koła, unutry jakoha mazaičny nadpis «Armii Savieckaj, Armii-vyzvalicielnicy — słava!», a zvonku bareljefnyja vyjavy voinaŭ usich rodaŭ vojskaŭ i partyzanaŭ z załacistaj smalty. Da ahladnaj placoŭki na viaršyni viaduć dźvie bietanavanyja leśvicy, kožnaja ź jakich składajecca z 241 prystupki.
Akurat hetyja leśvicy, jakija dźviuma stužkami apiarezvajuć štučny ŭzhorak, ciapier miescami pieratvarylisia ŭ sapraŭdnyja pandusy. Žalezabietonnyja prystupki raschistalisia i prasieli nabok. Prablema ŭ tym, što kožnaja z prystupak kansolna zacisnutaja ŭ ciele samoha kurhana i na ich tryvałaść upłyvajuć prasadki hruntu, vyklikanyja jak naturalnymi pryčynami, tak i rucham naviedvalnikaŭ.
Jak adznačaŭ skulptar Anatol Arcimovič, adzin sa stvaralnikaŭ miemaryjała,
«była prapanova zrabić parenčy na leśvicy, ale ja kateharyčna admoviŭsia. Kali čałaviek pačynaje padymacca, uźnikaje dramatyzm: čym jon vyšej, tym bolš niebiaśpiečna jamu pačuvajecca. Jon pačynaje da hetaha kurhana pryciskacca, kab nie pavalicca».
Ciapier ža «dramatyzm» dasiahnuŭ svajho apahieju, bo, kab utrymacca na bietonnych horkach, utvoranych vyviernutymi na bok prystupkami, treba prykłaści niamała vysiłkaŭ.
Luboje zbudavańnie, viadoma, prychodzić u nienaležny stan, kali jaho nie dahladać. Ale heta nie tyčycca Kurhana Słavy, jaki za apošnija 20 hod adnaŭlali ŭžo dvojčy. Pieršy raz jašče ŭ 2004 hodzie, i ŭžo tady ramantavali prystupki.
Nastupnaja maštabnaja rekanstrukcyja Kurhana Słavy skončyłasia ŭ 2015 hodzie. Tady na srodki Fiederacyi prafsajuzaŭ Biełarusi adrestaŭravali mazaiki i ahladalnuju placoŭku, iznoŭ adramantavali i častkova zamianili prystupki, da ich bakavych hraniaŭ prymajstravali śviatłodyjodnyja lampy.
Ciapier dvojčy ramantavanaja leśvica znoŭ pajšła «hulać». Atrymlivajecca, što hrošy zmarnavali ŭpustuju? Prajekciroŭščyki dakładna mahli ŭličyć tyja pracesy, jakija buduć adbyvacca z kansolnymi prystupkami, kab tryvała, na dziesiacihodździ zamacavać ich. Zamiest hetaha kožnyja dziesiać hadoŭ užo tradycyjna leśvica maje patrebu ŭ nieadkładnym ramoncie.
Nadzvyčajnaja biezhaspadarnaść i biezadkaznaść. Ale ci varta čakać inšaha, kali ŭsia budaŭničaja śfiera cudoŭna razumieje, što na značnyja ideałahičnyja abjekty hrošy ŭ vialikich abjomach buduć znachodzicca navat u samyja składanyja časy?
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Hałoŭny ideołah Biełarusi znajšoŭ u krainie «psieŭdapatryjatyčnyja jačejki» i zaklikaŭ da zmahańnia ź imi «adzinym bajavym kułakom»23
Kamientary
byli tam niekalki hod tamu. niekatoryja prystupki sapraŭdy chistalisia, ale heta padałosia navat zabaŭnym - niby pa kłavišach idzieš.. zaraz kaniečnie, miarkujučy pa fota, stan kudy pahoršaŭ. kaśmietyčny ramont tut peŭna nie dapamoža, roŭna, jak i aharodža - navošta jana, kali prystupki pravalvajucca? kab nie skacilisia z hary? dyk tam nie taki vialiki ŭchił, kab skacicca..
aharodža sapsuje tolki kancepcyju, jakaja ŭ miemaryjalnych kompleksach ci nie hałoŭnaja..
nu ale.. a moža tak i treba?
Chatyń ža amal spahanili ŭžo.. Muziej VAV jašče raniej pieraŭtvaryli ŭ salut