Paźniak: Realnym palityčnym kapitałam i histaryčnaj lehitymnaściu vałodajuć tolki Bieleńki, Navumčyk i Paźniak
Vieteran biełaruskaha ruchu Zianon Paźniak napisaŭ artykuł pad nazvaj «Elity i psieŭdaelity», u jakim u prałamleńni da biełaruskaj situacyi da pieršaj hrupy zaličyŭ siabie i svaich paplečnikaŭ dy adnadumcaŭ, a da druhoj — usich astatnich.
Najpierš Zianon Paźniak daje ŭłasnaje aznačeńnie, što takoje elity, a što — psieŭdaelity. Pavodle jaho mierkavańnia:
«Nacyjanalnaja biełaruskaja elita stvarajecca ŭnutrana (imanientna) u vyniku raźvićcia nacyi i adpaviadaje nacyjanalnym intaresam nacyi. Psieŭdaelita stvarajecca vonkavymi siłami dla zmahańnia suprać raźvićcia biełaruskaj nacyi i dziela prykryćcia źniešnimi siłami svajoj antynacyjanalnaj antybiełaruskaj palityki. Psieŭdaelita nie vyjaŭlaje nacyjanalnych intaresaŭ, znachodzicca pad źniešnim palityčnym upłyvam i, jak praviła, pad źniešnim finansavańniem».
Adpaviedna i siarod čyńnikaŭ, jakija stajać «u padnožžy rasiejskaha hienacydu narodaŭ», Paźniak bačyć likvidacyju nacyjanalnaj elity i stvareńnie psieŭdaelity — «heta značyć najpierš — kałanijalnaj intelihiencyi, jakaja ŭ pierśpiektyvie taksama musić być likvidavanaja».
Pravioŭšy ekskurs u dalokuju historyju i nazvaŭšy prykłady stvareńnia biełaruskich psieŭdaelit tam — «Biełorusskoje obŝiestvo» pad kiraŭnictvam Łukaša Sałanieviča ŭ pačatku XX stahodździa i «ŭ asnoŭnym ahienty NKVD i stalinskaja savieckaja intelihiencyja» ŭ 1920-1940-ch hadach, — Paźniak pierachodzić da razhladu situacyi, jakaja skłałasia ŭ tyja časy, kali na palityčnuju arenu vyjšaŭ jon sam z paplečnikami:
«Paśla śmierci Stalina adbyvajecca dyfierencyjacyja ŭ asiarodździ savieckaj psieŭdaelity, źjaŭlajecca nacyjanalna-kulturnicki nakirunak. U 1980-ch hadach, razam z kryzisam SSSR, źjaŭlajecca aktyŭnaja zmaharnaja i nacyjanalna-aryjentavanaja biełaruskaja elita (najpierš Biełaruski Narodny Front «Adradžeńnie»). Jana stała avanhardam nacyjanalnaha ruchu i pryviała da niezaležnaści Biełarusi».
Adnak ža takaja situacyja pratrymałasia tolki kala dziasiatka hadoŭ:
«U 1999 hodzie biełaruskaja nacyjanalnaja elita była raskołata sumiesnymi namahańniami Maskvy i leva-libieralnaj Eŭropy (pierš za ŭsio, niemcami). Adrazu ž, u 2000-m hodzie, hetymi ž siłami była arhanizacyjna stvorana hibrydnaja psieŭdaelita (psieŭdaapazicyja), jakaja isnavała pad upłyvam Maskvy, KHB i finansavańniem Jeŭraźviazu».
Tady «nacyjanalnaja palityčnaja elita (pierš za ŭsio KCHP-BNF) była adsiečana ad infarmacyjnych pracesaŭ, abmiežavanaja ŭ dziejnaści i isnavańni, chacia jakraz toje, što jana zrabiła, zmahajučysia pad režymam, było istotnym dla nacyi».
U «psieŭdaelity» ž stanovišča było bolš spryjalnym, i mienavita ź jaje razburalnaj dziejnaściu Paźniak źviazvaje toje, što adbyvałasia ŭ 2020 hodzie i paśla:
«U 2020-m hodzie pravakacyjnaja staŭka Maskvy na psieŭdaelitu i na ahienturu ŭ spravie zamieny satrapa Łukašenki šlacham paślavybarnych masavych pratestaŭ pravaliłasia i vyliłasia ŭ žudasnyja represii suprać usiaho biełaruskaha nacyjanalnaha naroda. Prarasiejskaja hrupa, sfarmavanaja dla patreby vybaraŭ u Biełarusi Hazpramam i FSB (Cichanoŭskaja, Capkała, Labiedźka, Dabravolski i inš.), była vyviedziena za miažu pad upłyŭ i finansavańnie Jeŭraźviazu».
Zusim inšaja situacyja ŭ tych, kaho Zianon Paźniak zaličvaje da «elity»:
«Biełaruskija nacyjanalna-vyzvolnyja dziejačy, vyhnanyja ź Biełarusi na emihracyju, zastalisia tam na ŭmovach vałanciorstva i samaarhanizacyi. Biełaruskaja nacyjanalnaja palityčnaja elita za miažoj amal całkam vyklučana z palityki Jeŭraźviazu i ź jeŭrapiejskaj infarmacyi. (Tut pasiŭny mietad zmahańnia levaj Jeŭropy ź biełaruskaj nacyjanalna-vyzvolnaj dziejnaściu.) Ale mienavita idei i praktyka hetaj nacyjanalnaj elity adpaviadajuć nacyjanalnym intaresam Biełarusi. Jakraz tut žyvie nacyjanalnaja budučynia Biełarusi».
Paśla hetuju hrupu jon vyznačaje i bolš kankretna:
«U biełaruskim palityčnym poli realnym palityčnym kapitałam i realnaj histaryčnaj lehitymnaściu ciapier vałodajuć tolki Deputaty Niezaležnaści (deputaty BNF), tyja deputaty Narodnaha Frontu ŭ parłamiencie, jakija realna vybranyja narodam, jakija realna zdabyli Niezaležnaść Biełarusi, realna damahlisia spynieńnia dziejnaści Kamunistyčnaj partyi ŭ Biełarusi, realna stvaryli asnoŭnaje zakanadaŭstva demakratyčnaj Respubliki Biełaruś, realna adkryli praŭdu pra Čarnobylskuju katastrafu, realna zdabyli ŭliki dla sudu nad Rasijaj za hienacyd Biełaruskaha naroda ŭ 1920-1940-ch hadach (Kurapaty), realna damahlisia stvareńnia biełaruskaha vojska, biełaruskich hrošaj, nacyjanalnaj finansavaj sistemy, ustalavańnia dziaržaŭnaj nacyjanalnaj simvoliki, kanstytucyjnaj dziaržaŭnaści biełaruskaj movy, biełaruskaj škoły i ŭsiaho inšaha, na čym trymajecca isnavańnie našaj dziaržavy — Respubliki Biełaruś».
Ale častka hetych deputataŭ, jakija dahetul žyvuć, zastajucca ŭ Biełarusi i «jakija prajšli praz aryšty i viaźnicu, ciapier, va ŭmovach represij, nie majuć mahčymaści pravodzić aktyŭnuju palityčnuju dziejnaść. Zatoje:
«Za miažoj Biełarusi dziejničajuć Jury Bieleńki, Siarhiej Navumčyk, Zianon Paźniak. My, Deputaty Niezaležnaści, uśviedamlajem svoj palityčny hrunt, svajo palityčnaje prava na vyrašeńnie pytańniaŭ uratavańnia Ajčyny i svaju adkaznaść pierad historyjaj i narodam. Niahledziačy na navakolnuju psieŭda-mišuru i falšyvaść, budzie tak (i było tak), jak kažuć i robiać patryjoty i biełaruskija nacyjanalnyja baraćbity».
Paźniak: Tramp likvidavaŭ usiu hetuju španu, jakaja havoryć pra 160 pałoŭ
Paźniak pajmienna pieraličyŭ ahienturu
«Navat moj siabar Paźniak mianie ŭžo nie paprakaje». Łukašenka parazvažaŭ pra biełaruski nacyjanalizm i ci chapaje jaho ŭ Biełarusi
Paźniak kaža pra chutkija pieramieny ŭ Biełarusi: Spadziajusia, ja ŭ hetym paŭdzielničaju
Paźniak: Kerałajn Livit — heta prosta znachodka vieku
Kamientary