Žurnalist Ihar Karniej raskazaŭ pra zdymki dla prapahandysckaha filma i niečakanuju sustreču ź Dziarždepam padčas źniavoleńnia
21 červienia Ihara Karnieja, jak i 13 inšych viaźniaŭ, vyzvalili i vyvieźli na terytoryju Litvy. Były žurnalist «Radyjo Svaboda» raskazaŭ «Našaj Nivie» pra dva hady za kratami, kudy ŭmiaścilisia i zdymki ŭ videa dla ANT, i miesiacy ŭ štrafnych izalatarach, dzie Ihar daviedaŭsia pra ciažkuju chvarobu žonki.
Za kratami straciŭ 18 kiłahramaŭ
Karniej na voli trochi bolš za tydzień. Ź pieršych chvilin hutarki jon dziakuje litoŭskim i amierykanskim dypłamatam, bieź jakich jaho vyzvaleńnia nie adbyłosia b.
A voś pazicyja biełaruskich uładaŭ žurnalistu niezrazumiełaja:
«Biez usiakaha škadavańnia i navat ź niejkaj takoj radaściu kamientujuć, što jany pazbavilisia ad śmiećcia. Maŭlaŭ, ničoha trahičnaha nie zdaryłasia, padumaješ, niejkich niełajalnych prosta vykinuli bieź nijakich papierak, daviedak, bieź ničoha.
A toje, što ludzi pražyli ŭ Biełarusi šmat hadoŭ, heta ich Radzima, tam ich svajaki — heta, na žal, nikoha nie cikavić».
Ihar padkreślivaje: jak by jon ni byŭ ščaślivy być na voli, nie moža radavać toje, što jon nie doma.
Ciapier u jaho na rukach tolki pašpart — niama ni dakumientaŭ pra pieraśled, ni papier, jakija pakazvali b, na jakoj padstavie Ihara vyzvalili. Jon padkreślivaje, što nie pisaŭ prašeńnia ab pamiłavańni. U Karnieja byli dakumienty, źviazanyja z sudom i jaho terminam, ale ich kanfiskavali ŭ KDB niezadoŭha da vyzvaleńnia.
Pakul były palitviazień radujecca prostym rečam:
«Paśpieŭ paciešycca vidami nieba, sonca, chacia jaho mała. Važna, što jość mahčymaść bačyć dalokija krajavidy, jość haryzont. Za hetyja dva hady ja pražyŭ bolšaść času va ŭmovach turemnych. Heta pad dacham, tak umoŭna kažučy, kali ničoha nie bačyš i tolki ŭjaŭlaješ, što adbyvajecca za ścienami».
Ciapier Karniej važyć 79 kiłahramaŭ. Da źniavoleńnia na maksimumie było 97, to-bok za kratami jon straciŭ 18 kiłahramaŭ.
Takaja vaha, kaža žurnalist, jamu padabajecca navat bolš za minułuju — maŭlaŭ, lepš adpaviadaje patrebam jaho cieła, chacia jon straciŭ jaje vidavočna nie zdarovym čynam. Šmat u čym, tłumačyć Ihar, na stratu vahi paŭpłyvali stresy i tryvohi za kratami.
Ihara Karnieja zatrymali 17 lipienia 2023 hoda. Jon adznačaje, što tady byŭ źviazany ź Biełaruskaj asacyjacyjaj žurnalistaŭ, i sudovy praces byŭ paśla pryznańnia jaje ekstremisckim farmavańniem. Ź inšaha boku, kaža Ihar, jaho viedali jak žurnalista «Radyjo Svaboda», i tamu, napeŭna, siłaviki daŭno źbiralisia źviarnuć na jaho ŭvahu.
U vyniku žurnalista asudzili pa artykule 361-1 Kryminalnaha kodeksa — za «ŭdzieł u ekstremisckim farmavańni». Karnieju dali try hady źniavoleńnia — adbyvać termin nakiravali ŭ škłoŭskuju kałoniju №17.
«Było ŭ mianie bolš za 20 śviedkaŭ, usie — supracoŭniki kałonii. Kazali, što ja nijak nie stanaŭlusia na šlach vypraŭleńnia»
Ledź nie kožny palitviazień sutykajecca z tym, što za kratami jaho abvinavačvajuć u nieisnujučych parušeńniach. Dla Karnieja heta pačałosia ŭ pieršyja ž dni ŭ kałonii:
«Fiksavali prymityŭnyja parušeńni — byccam ja dzieści z kimści nie pavitaŭsia, užyŭ žarhonnaje słova i inšyja drobiazi. Na hetaj padstavie vynosili roznyja sankcyi. Kali skončyŭsia karancin, mianie adviali ŭ atrad i skazali, što maju adno niepahašanaje parušeńnie, praź jakoje mušu mieć pazačarhovaje dziažurstva».
Havorka była pra vynas śmiećcia i pryborku tualeta — za takoje za kratami možna akazacca ŭ «nizkim statusie». Ihar admoviŭsia i praz heta zarabiŭ pieršyja piać sutak u ŠIZA. Paśla hetaha jon niekalki dzion usio ž paśpieŭ pabyć u atradzie, ale potym na jaho znoŭ sprabavali paviesić «pazačarhovaje dziažurstva». Jašče adna admova — i znoŭ niekalki dzion ŠIZA. Dalej znoŭ nakiravali na «dziažurstva». Paśla treciaj admovy Ihar akazaŭsia ŭ pamiaškańni kamiernaha typu.
Ale i na hetym pravakacyi nie skončylijasia. Adnojčy Ihara vyvieli na špacyr u dvoryk PKT:
«Zajšoŭ tudy i ŭbačyŭ, što vakoł śmietnicy valajucca niedapalenyja byčki i niejkija papierki. A niemahčyma ž, kab ty vyjšaŭ i paśla ciabie heta zastałosia. Supracoŭniki zahadali heta prybirać — adkazaŭ im, što ja nie palu, tamu papierki nie maje».
Paźniej Iharu dadali jašče 5 miesiacaŭ PKT. U śniežni 2024-ha praz usie hetyja «parušeńni» jamu pavialičyli termin na 10 miesiacaŭ — pa artykule 411, to-bok «złosnaje niepadparadkavańnie» administracyi kałonii.
Voś jak heta vyhladała:
«Sud byŭ vyjazny, im nie daviałosia mianie nikudy vyvozić. Ja siadzieŭ u svajoj «šyzoidnaj» formie, dzie na śpinie i na hrudziach było naleplena «ŠIZO», visieła žoŭtaja birka z terminam.
Prosta ŭ štabie [kałonii] mianie sudziŭ vyjazny sud. Sudździa, pradstaŭnik prakuratury, sakratar, usie z Škłoŭskaha rajona. Było ŭ mianie bolš za 20 śviedkaŭ, usie — supracoŭniki kałonii. Kazali, što ja nijak nie stanaŭlusia na šlach vypraŭleńnia, što ničoha ź mianie nie budzie».
Ihar tłumačyć, što praź jaho supracu z «Radyjo Svaboda» kiraŭnictva kałonii staviłasia da jaho jak da supracoŭnika varožaha resursa.
«Ličać, što ŭsio [u 2020-m] rabiłasia praz Amieryku i hibrydnyja vojny. Kali jość vojny, jość i bajcy, a bajcy — heta byccam svabodaŭcy. Vybudavaŭsia taki absurdny i śmiešny łahičny łancužok, i mnie nie padfarciła trapić pad hetuju razdaču», — kaža były viazień.
«Žonka napisała, što ŭ jaje rak kryvi»
Ihar znachodziŭsia ŭ PKT, kali atrymaŭ ad žonki tryvožny list. Reč u tym, što vosieńniu 2024-ha ŭ Iny Karniej znajšli ankałahičnuju chvarobu.
Ihar uspaminaje:
«Atrymlivaju adzin list — usio narmalna, ničoha nie pradkazvaje, što zdarycca niešta drennaje. A litaralna ŭ nastupnym liście jana piša, što maje kiepski analiz kryvi. U dalejšych listach napisała, što ŭ jaje rak kryvi.
Na toj momant ja ŭžo čatyry miesiacy siadzieŭ u adzinočcy. I biez taho na dušy było kiepska, a hetaja navina była prosta zabojčaja. Paśla hetaha stała jašče horš: ty nie možaš ničym dapamahčy, dy jašče i pačynaješ prahnazavać niešta drennaje, razhubleny, bo ad ciabie ničoha nie zaležyć».
Toj epizod, kaža Ihar, byŭ ledź nie samym ciažkim za ŭsie dva hady za kratami:
«Adčuvaješ biaśsille, kali ničoha nie možaš zrabić, nie možaš vyrvacca z hetaha pałonu. Takoje biaśsille dziejničaje na mazhi, serca, na ŭsie astatnija orhany, i pačynaješ ich adčuvać. Zdavałasia, što z arhanizmam usio dobra, a tut jon daje zboj».
Jak zdymałasia videa dla prapahandy
Paśla taho, jak Iharu dadali termin, jon na niekalki miesiacaŭ apynuŭsia ŭ mahiloŭskaj turmie — čakaŭ apielacyi. Adnojčy supracoŭniki zahadali jamu pakinuć kamieru z rečami i vyvieli na vulicu. Kajdanki na rukach, miech na hałavie — voś tak Karnieja advieźli ŭ minskaje SIZA KDB.
Tam da žurnalista pryjšoŭ śledčy:
«Jon pačaŭ krychu z šantažu — maŭlaŭ, mianie jašče paškadavali, možna było nakidać jašče bolšy termin. Kazaŭ, što tut byŭ by da miesca artykuł pra «raspalvańnie varažniečy» i što pa «Radyjo Svaboda» možna było zasudzić, i što artykuł 411 nichto nie admianiaje. Ale, kaža, možna nie davodzić da takoha, bo niekatorych kaleh užo zapisali dla telebačańnia, a ja jašče zastaŭsia.
Paśla taho, jak ja daviedaŭsia pra dyjahnaz žonki, mianie hetyja pahrozy ŭžo nie nadta chvalavali. Tym nie mienš, heta KDB, nad imi źvierchu nikoha niama, i jany mohuć elemientarna zrabić toje, čym pahražajuć. Tamu abraŭ stratehiju niešta kazać [na videa], ale pa mahčymaści supraćstajać ich pažadańniam atrymać niejkija adrasy, paroli i jaŭki».
Ihar padkreślivaje, što ŭ KDB tady była ŭsia ŭłada nad im, a jon byŭ prosta zakładnikam, i praihnaravać ich było niemahčyma. Uviečary taho ž dnia, 4 studzienia 2025-ha, ź im źniali siužet dla prapahandy:
«Spačatku ich cikaviła piać punktaŭ, niešta pra ŭdzieł «Radyjo Svaboda» ŭ 2020-m. Potym, kali žurnalist pryjechaŭ, hetych punktaŭ stała ŭžo 20. Nie bačyŭ hety siužet i nie maju nijakaha žadańnia. Dumaju, jany narezali videa tak, jak im było patrebna, bo zdymki ciahnulisia doŭha — napeŭna, kino było ŭ frahmientarnym varyjancie».
Karniej zaŭvažaje, što prapahandysty ščylna supracoŭničajuć z KDB, u tym liku i nie majuć nijakaha abmiežavańnia ŭ dostupie dla materyjałaŭ, sakretnych dla inšych ludziej.
«Amierykancy kazali, što pradstaŭlajuć novuju administracyju»
Paśla zdymkaŭ palitviaźnia adviali ŭ kamieru. Na nastupny dzień jamu zahadali pryvieści siabie ŭ paradak, pahalicca i pamycca. Ranicaj Ihara znoŭ čakali kajdanki i miech na hałavu — jaho niekudy pavieźli:
«Dahetul nie mahu ŭjavić, kudy my pryjechali, ale heta byŭ niepubličny budynak, ja jaho nie paznaŭ. Mnie skazali, što tam budzie sustreča z pradstaŭnikami Dziarždepartamienta ZŠA. Jana sapraŭdy adbyłasia, byli i pradstaŭniki biełaruskaha boku.
Amierykancy kazali, što pradstaŭlajuć novuju [prezidenckuju] administracyju, chacia jašče nie prajšła inaŭhuracyja Donalda Trampa. Mianie vielmi ździviła, što jość niejkija pieramovy. Jany cikavilisia maim stanam, spytalisia, ci hatovy ja, kali pieramovy da hetaha dojduć, vyjechać za miežy Biełarusi. Asablivaha intaresu ja nie vykazaŭ, ale, padumaŭšy, pahadziŭsia — dziela ŭźjadnańnia siamji».
Ihara viarnuli ŭ SIZA KDB, a potym i ŭ mahiloŭski SIZA. Praź niekalki miesiacaŭ jon apynuŭsia ŭ mazyrskaj kałonii №20 z recydyvistami. Tam Karnieja jašče ŭ pieršyja dni adpravili ŭ ŠIZA na 30 sutak, a potym pieraviali ŭ atrad — i tut zdaryłasia toje niečakanaje vyzvaleńnie:
«Kali 20 červienia skazali iści z sumkami na KPP, ja rascaniŭ heta tak, što ja ŭžo zasiadzieŭsia ŭ atradzie i čas viartacca ŭ zvykłyja ŭmovy ŠIZA. Tamu što viaźniaŭ z prafulikam №10, to-bok «schilnych da ekstremizmu», časta pasyłajuć u ŠIZA, kab nie rassłablalisia».
Paśla dvuch vobšukaŭ i čakańnia palitviaźnia pahruzili ŭ mašynu, nadzieli miech na hałavu i pavieźli ŭ Minsk. Na nastupny dzień jon akazaŭsia ŭ Vilni.
Ihar kaža pra toje, jak mocna chacieŭ by bačyć inšych palitviaźniaŭ na voli — niachaj i takim čynam, jakim na volu vyjšaŭ jon:
«Biełaruskaja pienitencyjarnaja sistema žorstkaja i antyhumannaja, jana nie vypraŭlaje, a tolki azłablaje, tym bolš ludziej, jakich uvohule nie musili sadžać za kraty praz toje, što jany vykazvali inšaje mierkavańnie. Pieraśledavać ludziej za krytyku — heta nie prykmieta cyvilizavanaj dziaržavy.
Tamu lubyja vysiłki, publičnyja i zakulisnyja, vielmi dapamohuć ludziam viarnucca da narmalnaha čałaviečaha isnavańnia, pakul jany jašče nie dabityja hetaj žorstkaj sistemaj. Kali palityki ci hramadskija dziejačy pačynajuć havaryć pra Biełaruś, treba heta padtrymlivać, bo kanflikty ŭ inšych častkach śvietu adciahvajuć uvahu ad temy Biełarusi».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆIhar Karniej: «Adšukali bolš za 50 niepadpisanych tekstaŭ, aŭtarstva jakich prypisali mnie»
«Na hałovach — miaški». Eks-palitviazień Karniej, jakoha vyzvalili razam ź Cichanoŭskim, raspavioŭ, jak heta było
Biznesmien, biełaruska sa Šviecyi, chłopiec, asudžany za čat na piaciarych. Kaho jašče vyzvalili i vyvieźli ŭ Vilniu razam ź Siarhiejem Cichanoŭskim
Ciapier čytajuć
«Narod pavinien na hetu ŭładu malicca». Łukašenka patrabuje, kab paśla armii chłopcy viartalisia stroha na raniejšyja miescy pracy9
«Narod pavinien na hetu ŭładu malicca». Łukašenka patrabuje, kab paśla armii chłopcy viartalisia stroha na raniejšyja miescy pracy
Staŭ hierojem Mahiloŭskaha ŭniviera, źbiraŭ falkłor, pracavaŭ na biełarusizacyju sadkoŭ — raskazvajem pra Jaŭhiena Bojku, asudžanaha za salidarnaść z palitviaźniami77
Kamientary
1.Diemokratija vs diktatura.Pri diktaturie so śmierťju lidiera,kłany načinajut vojnu,pričiem často vooružiennuju za vłasť,pri diemokratii žie vłasť mieniajetsia riehularno i po propisannym
praviłam.Primier SŠA načała kak diemokratičieskaja strana jeŝie pri VKŁ i Rieči paspalitoj i do sich por suŝiestvujet,a rośsija 2 raza uśpieła razvalitsia.
2.Kapitalizm vs kommunizm . Nihdie nietu ni odnoho uśpiešnoho projekta postrojenija kommunizma na praktikie.Siejčas tri kammunističieskich strany KNDR,Kuba i Vieniesueła.
V KNDR postojanno hołod v 90-ch tam 10% nasielenija(boleje 2 młn čiełoviek) pohibło ot hołoda,v Vieniesuele niedavno podniali minimalnuju zarpłatu v 3 raza s dołłara do 3,a na Kubie postojannyj dieficit tovarov i kartočnaja sistiema,
a bolšinstvo kubinok torhujut svoim tiełom za dołłary kotoryje privoziat turisty.Jeśli nie vieritie,podumajtie počiemu putin nie vostanovit sovietskij stroj v hranicach RF,on čto nie chočiet narodu biespłatno kvartiry razdavať?Da potomu,čto on niežiźniesposobien.
3.Harbačiev ahient CRU razvalił SSSR,razvalił SSSR Jelcin(podpisyvali biełoviežskije sohłašienija Jelcin,Šuškievič i Kravčuk) i u nieho była racionalnaja pričina.Russkich iz 300 młn(nasielenija SSSR) było mieńšie 100 młn.Strana pieriechodiła k diemokratičieskoj formie pravlenija i jesť
takoje javlenije kak protiestnoje hołosovanije(kak było v Biełarusi v 2020),luboj kromie russkoho.Priedstav́tie priezidient SSSr Kadyrov. Śmiešno no mohło by byť,ieśli by Jelcin nie razvalił SSSR.Poetomu sami russkije jeho razvalili.
4.Putin dorvałsia do vłasti i biezbožno hrabit stranu,iesť ludi kotoryje chotiat łučšieho dla svojej strany strany i oni za smieniajemosť vłasti,no a čto by prodołžať hrabiť stranu nužna diktatura ili altiernativa tiuŕma.Otsiuda i pro biezduchovnosť zapada i vyražienije dieŕmokratija i pro osobyj puť razhovory i vsie ostalnoje.