Hien vyžyvańnia: navukoŭcy razhadali sakret afrykanskaha plemieni, jakoje amal nie pje vady i jeść tolki miasa

Ziamla turkana — heta vielizarny zasušlivy łandšaft na paŭnočnym zachadzie Kienii, adnak kačavy ład žyćcia vyvodzić ich daloka za jaho miežy: na zachad — va Uhandu, na paŭnočny zachad — u Paŭdniovy Sudan, a na poŭnač — u Efiopiju. Va ŭsim hetym rehijonie tempieratura rehularna pieravyšaje 50°C. Daždžy iduć karotkimi, niepradkazalnymi pieryjadami, tamu štodzionny pošuk vady dla siabie i svaich statkaŭ koz i viarbludaŭ — heta pytańnie vyžyvańnia. Šlach pa vadu moža zajmać niekalki hadzin u dzień pa vypalenaj ziamli.

U takich umovach, dzie ziemlarobstva niemahčyma, ich racyjon staŭ adlustravańniem vynachodlivaści: na 70-80% jon składajecca z praduktaŭ žyviolnaha pachodžańnia — małaka, kryvi i miasa. Heta zvyčajnaja praktyka dla žyviołahadoŭčych supolnaściaŭ pa ŭsim śviecie.

Padčas praciahłaha daśledavańnia ładu žyćcia hramady turkana i vyvučeńnia prob kryvi i mačy dla acenki ich zdaroŭja mižnarodnaja kamanda kienijskich i amierykanskich navukoŭcaŭ vyjaviła ŭražlivy paradoks — kala 90% ludziej, jakich abśledavali, byli chranična abiazvodžanyja (jany vypivajuć usiaho 1,5 litra vady ŭ dzień — čverć ad taho, što zvyčajna patrabujecca dla vyžyvańnia pryšelcam u hetaj miascovaści), ale ŭ cełym zdarovyja.

Hienietyčny kluč, vykavany 5000 hadoŭ tamu

Jak pišuć sami daśledčyki ŭ svaim artykule na sajcie Kalifarnijskaha ŭniviersiteta (Bierkli, ZŠA), atrymaŭšy dazvoł ad starejšyn i miascovych uładaŭ, ich kamanda siekvienavała 367 poŭnych hienomaŭ turkana i praanalizavała bolš za 7 miljonaŭ hienietyčnych varyjantaŭ. Analiz vyjaviŭ vosiem učastkaŭ DNK, jakija źviedali mocny naturalny adbor, ale adzin hien, STC1, vyłučaŭsia asabliva.

Jon adyhryvaje dźvie žyćciova važnyja roli. Pa-pieršaje, hety hien aktyŭna pracuje ŭ nyrkach, reahujučy na antydyŭretyčny harmon. Heta dazvalaje arhanizmu turkana vielmi mocna kancentravać maču i hublać minimalnuju kolkaść kaštoŭnaj vadkaści.

Pa-druhoje, jon taksama abaraniaje nyrki ad praduktaŭ raspadu, jakija ŭtvarajucca pry pieravarvann­i ježy, bahataj na puryny (čyrvonaje miasa). Hetyja rečyvy, takija jak mačavina i mačavaja kisłata, u mnohich ludziej vyklikajuć padahru, ale siarod naroda turkana heta zachvorvańnie praktyčna nie sustrakajecca.

Cikava, što hetyja hienietyčnyja adaptacyi, pavodle analizu, supadajuć pa časie z vysychańniem (arydyfikacyjaj) Paŭnočnaj Afryki kala 5000 hadoŭ tamu. Kali klimat stanaviŭsia ŭsio bolš surovym, naturalny adbor spryjaŭ tym, chto mieŭ hienietyčnyja pieravahi dla vyžyvańnia ŭ pustyni.

Pavialičyć

Kali hieny stanoviacca pastkaj: evalucyjnaja nieadpaviednaść

Adnak historyja na hetym nie zakančvajecca. Jak adznačajuć aŭtary, kali pradstaŭniki plemieni pierabirajucca ŭ harady, ich unikalnaja hienietyčnaja «supierzdolnaść» pieratvarajecca ŭ praklon. Hetaja źjava viadomaja jak evalucyjnaja nieadpaviednaść: adaptacyi, karysnyja ŭ adnym asiarodździ, stanoviacca škodnymi ŭ inšym.

U horadzie, dzie vada dastupnaja, a ŭ dyjecie źjaŭlajucca vuhlavody, hienietyčnyja nałady pačynajuć pracavać suprać arhanizma. Paraŭnańnie haradskich i sielskich žycharoŭ naroda turkana pakazała, što ŭ pieršych značna čaściej sustrakajucca hipiertanija, atłuścieńnie i inšyja «chvaroby cyvilizacyi».

Heta adkryćcio maje hłabalnaje značeńnie. Jano dapamahaje zrazumieć, čamu mnohija tradycyjnyja narody pa ŭsim śviecie pačynajuć pakutavać ad «chvarob cyvilizacyi», kali mianiajuć svoj ład žyćcia. Ich hieny prosta nie prystasavanyja da novych realij.

Pavialičyć

Daśledavańnie, vyniki jakoha apublikavany ŭ časopisie Science, pravodziłasia ŭ ciesnym supracoŭnictvie z samimi pradstaŭnikami plemieni turkana. Ciapier navukoŭcy navat stvarajuć padkast na ich rodnaj movie, kab raskazać pra vyniki i dać praktyčnyja parady tym, chto sutyknuŭsia z prablemami sa zdaroŭjem paśla pierajezdu ŭ horad.

• 4
• 0
• 0
• 1
• 1
• 0
• 0
• 0