Грамадства4646

Былы начальнік аддзела архіву КДБ Валахановіч: Расціслаў Лапіцкі — гэта тэрарыст

 Кандыдат гістарычных навук, начальнік спецыялізаванай кафедры Інстытута нацыянальнай бяспекі Беларусі Ігар Валахановіч выступіў з артыкулам «Тэрарыстычная дзейнасць антысавецкіх падпольных беларускіх структур у другой палове 1940-ых – пачатку 1950-ых гадоў». У гэтай публікацыі Валахановіч называе тэрарыстамі беларускія патрыятычныя арганізацыі, што ўтварыліся пасля сканчэння Другой сусветнай вайны.

Валахановіч называе лічбу ў 35 тысяч беларусаў, якія ў час вайны бралі ўдзел у розных калабаранцкіх арганізацыях, як Саюз беларускай моладзі, Беларуская народная самапомач, Беларуская краёвая абарона, Беларуская незалежніцкая партыя. На думку гісторыка, менавіта сябры гэтых арганізацый склалі ядро пасляваенных антысавецкіх суполак і арганізацый.

«У праграмна-статутных дакументах антысавецкіх беларускіх арганізацый замацоўваліся пункты, які прадугледжвалі тэрор як сродак дасягнення палітычных мэтаў. Шматлікія антысавецкія беларускія структуры і іх удзельнікі актыўна рэалізоўвалі гэтыя пункты на практыцы», — піша Ігар Валахановіч.

У 1946 годзе ў Баранавічах Генадзем Казаком была заснаваная арганізацыя з назвай «Саюз вызвалення Беларусі». У статуце арганізацыі адзначалася, што адзіным сродкам вызвалення беларускага народу ад нацыянальнага прыгнёту з’яўляецца рэвалюцыя, а адной з форм падпольнай дзейнасці – тэрор.

Апавядаецца таксама пра антысавецкую арганізацыю «Чайка», што ўтвораная ў 1946 годзе Васілём Супруном у Слонімскім раёне.

Ніякіх тэрарыстычных актаў і забойстваў ні сябры СВБ, ні «Чайкі» не здзяйснялі, аднак іх усё адно ўнеслі ў спіс «тэрарыстаў».

Тое самае тычыцца смаргонскага падлетка Расціслава Лапіцкага. Валахановіч піша, што Лапіцкі ставіў перад сабой задачу правядзенне антысавецкай агітацыі і тэрактаў у дачыненні савецкага-партыйнага актыву.

Дзевяць гадоў таму гісторык Міхась Чарняўскі выдаў кнігу, прысвечаную Расціславу Лапіцкаму. Чарняўскі сцвярджаў, што не ведаў у постваенным беларускім падполлі больш моцнай асобы за Лапіцкага. «У іх быў толькі антыкамунізм», — казаў Чарняўскі. Валахановіч прыводзіць прыклад, што групоўка Лапіцкага распаўсюдзіла ў Мядзельскім раёне 20 антысавецкіх улётак з заклікамі ўзброенай барацьбы з савецкай уладай. Праз нейкі час каля тысячы друкаваных улётак было расклеяна ў Смаргоні. Групу атрымалася выкрыць праз правакатара МГБ. У выніку Лапіцкі быў прысуджаны да расстрэлу.

«На вялікі жаль, гістарычныя ўрокі ўлічаныя не ўсімі. І сёння многія з указаных вышэй падпольных арганізацый і іх кіраўнікоў падымаюцца на шчыт асобнымі лідарамі палітычных беларускіх партый і арганізацый. Робіцца спроба гераізацыі бясслаўнага мінулага і ўяўных герояў», — прыходзіць да высновы Ігар Валахановіч.

І праз 70 гадоў пасля згаданых падзей акцэнты не мяняюцца. Ігар Валахановіч мяркуе, што гэтыя падлеткі былі тэрарыстамі і небяспечнымі для грамадства элементамі, хаця ва ўсіх суседніх кранах стаўленне да падобных актывістаў перагледжанае. Гэтыя юнакі не здзяйснялі забойстваў і падрываў, яны востра адчувалі несправядлівасць таго, што Беларусь не мела магчымасці развівацца самастойна. У СССР таго часу не магло быць альтэрнатыўных пазіцый, не магло быць легальных патрыятычных суполак, таму моладзь арганізоўвалася ў падпольныя. Іх марай была самастойная Беларусь. Хіба гэта жаданні злачынцаў і катаў?

Ігар Валахановіч — былы начальнік аддзела архіву КДБ. Ад 2011 года ён працуе ў Інстытуце нацыянальнай бяспекі КДБ.

Каментары46

Цяпер чытаюць

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе3

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе

Усе навіны →
Усе навіны

Беларуска абурылася коштам лісічак у 55 рублёў за кілаграм3

Сярэдні заробак «бруднымі» складае 911 даляраў4

Адначасова дзве аварыі пад Мінскам, пацярпелі некалькі чалавек. Людзі кажуць пра зачараваны ўчастак трасы

«Пакуль не чуў, каб беларусаў дэпартавалі». Амерыканскі адвакат пра міграцыйную палітыку ЗША пры Трампе2

Купалаўскі тэатр прапаноўвае новую паслугу: цяпер там можна пабрацца шлюбам13

Крутога айцішніка, які вярнуўся з Грузіі, асудзілі па чатырох палітычных артыкулах10

У Амурскай вобласці Расіі разбіўся самалёт з 49 чалавекамі на борце

Два малыя браты атрымалі моцныя апёкі пры распальванні лазні

Ходзіць легенда, што Озі Осбарн адкусіў галаву жывому кажану. А што ж адбылося насамрэч?2

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе3

Пад Мінскам адбыўся магутны выбух на газавым трубаправодзе

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць