У мінулы чацьвер у будынку Віленскай ратушы было сьвята. Тут прэзэнтавалі салідны альбом — «Літоўская фатаграфія да ХХІ стагодзьдзя». Гэта вялікая і доўгачаканая падзея для краіны, дзе існуе культ фотамастацтва. Дзе ў падручніках па мастацтвазнаўстве нават ёсьць артыкулы, прысьвечаныя творчасьці літоўскіх фатографаў. А ў Віленскай мастацкай акадэміі чытаецца асобны курс — фатаграфія.
| Аўтар — Рамуальдас Пажэркіс. 1970-я. |
Літоўская фатаграфія зьявілася тады ж, калі Парыж заявіў аб тым, што можа захаваць выяву на срэбранай пласьцінцы. У тыя часы фатаграфія была цесна зьвязана з тэхнікай і хіміяй. Таму першыя здымкі, як працы альхіміка — маюць у сабе водбліск цуду...
Гартаючы старонкі альбому «Літоўская фатаграфія да ХХІ стагодзьдзя», можна сачыць за гісторыяй Літвы, бачыць, як мяняліся традыцыі й тэмы. Сымбалічна, што зьяўленьне гэтага фаліянту адбылося ў год, калі Саюз фотамастакоў Літвы сьвяткуе 70-ю гадавіну.
Складальнік альбому Станіславас Жвіргждас сам прызнаны фатограф, ён цягам некалькіх гадоў узначальваў Саюз фотамастакоў. С.Жвіргждасу давялося перагледзець тысячы дагератыпаў, амбратыпаў і першых фатаздымкаў, ня кажучы пра
| . Невядомы аўтар. Пачатак ХХ ст |
Выйшаў фаліянт у выдавецтве Раймондаса Пакніса. Ідэя стварыць такую кнігу там зьявілася яшчэ пяць гадоў таму. Р.Пакніс зрабіў першую спробу выдаць альбом разам з Фотасаюзам, але апошні меў свае пляны на іншае выданьне. Мо гэта пайшло на карысьць, бо ў выніку кніга рыхтавалася і шліфавалася бязь сьпешкі. Яна выйшла якраз да дзесяцігодзьдзя з дня заснаваньня выдавецтва — такая сабе радасьць невялічкага калектыву. Р.Пакніс адзначыў, што «Літоўская фатаграфія» выдадзеная ня дзеля прыбытку, бо ў Літве нават на самых шыкоўных фотаальбомах яшчэ ніхто не зарабляў. Паліграфію прафінансаваў Дабрачынны фонд дапамогі Саўлюса Каросаса. Музэі й бібліятэкі, а таксама жывыя аўтары, чые здымкі трапілі ў выданьне, працавалі без ганарараў.
Фаліянт важыць амаль тры кілё і надрукаваны вельмі малым накладам — 550 асобнікаў. Добра, што нават «чорна-белыя» здымкі надрукаваныя ў поўны колер, каб перадаць усе адценьні, якія на іх нанёс час.
Альбом ужо атрымаў першую ўзнагароду на літоўскім штогадовым конкурсе «Мастацтва кнігі».
Дзяніс Раманюк
Мільянер Варабей атрымаў права на забудову цэнтра Мінска — узамен за дарагую клініку для Лукашэнкі7
Каментары