Dyrektar Niezaležnaha instytutu sacyjalna-ekanamičnych i palityčnych daśledavańniaŭ (Vilnia) prafesar Aleh Manajeŭ adkazaŭ na pytańni karespandenta «NN»: «Dynamika rejtynhu zaležyć ad zdolnaści Milinkieviča spadabacca biespartyjnym».
Piać čyńnikaŭ pieramohi
«NN»: Jakaja moža być dynamika rejtynhu adzinaha kandydata ad apazycyi?
Aleh Manajeŭ: Dynamika rejtynhu kandydata zaležyć ad piaci faktaraŭ. Pieršaje — vysiłki, jakija prykładaje sam kandydat. Druhoje — namahańni, jakija robiać jaho kamanda j sajuźniki. Treciaje — praca kankurentaŭ pa apazycyjnym lahiery. Čaćviortaje — vonkavyja čyńniki — Uschod i Zachad. Piaty, narešcie, čyńnik — kontravysiłki, jakija pradprymajuć ułady. I luby čyńnik moža vyrašyć jaho los.
Samaje važnaje — viadomaść i infarmavanaść biełaruskaha elektaratu. Naŭrad ci da siaredziny krasavika — aficyjnaha startu prezydenckaj kampanii — sytuacyja ŭ hetym kirunku źmienicca. Pašyreńnie stanoŭčaha staŭleńnia zaležyć ad mahčymaści danieści infarmacyju da ludziej, asabistych sustreč. Ale pryhadajem praktyku minułych vybaraŭ, kali ŭłady rabili roznyja zachady, kab sarvać sustrečy apazycyjnych kandydataŭ z vybarcami.
Spadabacca Rasiei
«NN»: Nakolki važna ŭ vybarach staŭleńnie Rasiei j Zachadu?
AM: Zachad i Eŭropa ŭžo vyznačylisia z adzinym kandydatam. A voś čyńnik Rasiei dla Milinkieviča budzie ciažkim. Milinkievič nieadnarazova zajaŭlaŭ u svaich pramovach pra hatoŭnaść uličvać hieapalityčnyja intaresy Maskvy. Ale słovy słovami, a jość vobraz. Čatyry hady tamu Domaš taksama šmat jeździŭ u Maskvu. Ale nivodnaja ź jahonych damoŭlenaściaŭ nie spracavała, nie była vykanana Rasiejaj. Domašu nie pavieryli.
«NN»: Z taho času niešta źmianiłasia?
AM: Ja spadziajusia, što Milinkieviču ŭdasca dasiahnuć pośpiechaŭ na ŭschodnim nakirunku, bo sam Aleś — čałaviek vielmi razumny, i siły, ź im źviazanyja, taksama razumnyja.
Vykonvać abiacańni
«NN»: A što čakać ad sajuźnikaŭ i kankurentaŭ?
AM: Važna, što sp.Milinkievič zaručyŭsia padtrymkaj asnoŭnych supiernikaŭ pa demakratyčnym lahiery. Kansalidacyja jość. Ci budzie nadalej naroščvacca hety patencyjał, zaležyć ad dźviuch rečaŭ. Pieršaja — jaho asabistyja zdolnaści: palityčnyja j psychalahičnyja. Havaryć ź ludźmi, vykonvać svaje abiacańni, dabivacca, kab tyja, chto davaŭ abiacańni jamu, taksama ich vykonvali — Milinkievič moža heta rabić. Druhi niuans — ci zdolny jon budzie pašyryć i zrabić bolš hnutkim svoj palityčny imidž? Jahony palityčny partret mocna afarbavany ŭ nacyjanalna-demakratyčnyja tony. Važna, kab jon hety vobraz pašyryŭ — kab uklučyŭ u siabie elementy profilu sacyjał-demakrata, liberała, naahuł biespartyjnych ludziej, jakija prahnuć źmien, ale ni ź jakimi strukturami nia źviazany.
«NN»: Nakolki ŭdasca heta zrabić?
AM: Usio zaležyć taksama i ad dziejańniaŭ partyjnych i niepartyjnych struktur, jakija jaho padtrymlivajuć. Niekatoryja («prahmatyki») ličać, što pieramahčy ŭ 2006 h. nia ŭdasca, i tamu treba pracavać na raskrutku svajoj idealohii, struktur, ludziej, to bok rabić pracu na budučyniu. Maŭlaŭ, paśla 2006 h. žyćcio nia skončycca. Tamu hetyja siły zusim nie zacikaŭlenyja ŭ tym, kab ich kandydat niejak pašyraŭ, pahłyblaŭ vobraz. Naadvarot, jany zacikaŭlenyja ŭ jak maha bolš vuzkim pazycyjanavańni svaich kaštoŭnaściaŭ i metaŭ, kab adździalić siabie ad usich inšych. Druhi varyjant — kamanda. Tut pakul usio narmalna. Kamanda jość, i jana hatova dziejničać. Ale tut važna, kab nia tolki fihury, ale j struktury dałučalisia da ahulnaha pracesu. Kali vybarščyk, jaki čakaje pieramien (a takich 45%, što supastaŭna z tymi adsotkami, jakija hatovy hałasavać za prezydenta), ubačyć pierad saboj raździaleńnie tvaraŭ, heta nia budzie spryjać pavyšeńniu rejtynhu nikoha ź ich.
Z boku ŭłady, chutčej za ŭsio, budzie iści tatalnaja dyskredytacyja luboha adzinaha i nieadzinaha. Heta budzie mieć istotnaje značeńnie dla rejtynhu, bo tyja šlachi, kab dajści da vybarščykaŭ, niesupastaŭnyja ź vielizarnaj infarmacyjna-prapahandysckaj mašynaj uładaŭ, u jakuju ŭklučany nia tolki dziaržaŭnyja ŚMI, ale j infarmacyjna-idealahičnaja systema ŭ škołach i na pradpryjemstvach.
Šaniec «inšaha»
«NN»: Kali i pry jakich umovach jon moža dasiahnuć 10%, 20%, zraŭnavacca z rejtynham Łukašenki?
AM: Zhodna z apytańniem apošniaha našaha daśledavańnia: «Jak vy dumajecie, A.Łukašenka nastolki dobra spraŭlaŭsia z abaviazkami prezydenta, kab iznoŭ być vybranym na hetuju pasadu, ci vy ličycie, što pryjšła para dać šaniec kamu-niebudź inšamu vykonvać hetyja abaviazki?», zafiksavanyja nastupnyja ličby: iznoŭ vybrać — 44,3%, dać šaniec inšamu — 44,8%. Ličby prykładna adnolkavyja. Voś i źjaŭlajecca niejkaja «stol» dla kandydata — 45%. Amal pałova elektaratu ŭ pryncypie chacieła b i mahła b dać šaniec novamu čałavieku.
Na pytańnie «Kali Łukašenka budzie znoŭ vyłučać svaju kandydaturu na vybarach i jaho supiernikam budzie pradstaŭnik demapazycyi, za kaho vy addaścio hołas?» prahałasujuć za Łukašenku 47,5% (što supadaje ź jaho rejtynham), za pradstaŭnika demakratyčnaj apazycyi — 25,5%. I pakul hetaja ličba (25,5%) na 20% mienšaja, čym prosta «dać šanc novamu». Bo 44,8% — heta naahuł pra kahości novaha — i z atačeńnia samoha prezydenta, i z apazycyi.
Na asnovie ŭsiaho hetaha mahu vykazać mierkavańnie, što za hetyja paŭhodu da prezydenckaj kampanii Milinkievičaŭ rejtynh u lubym vypadku pavysicca — i rejtynh paznavalnaści, i rejtynh staŭleńnia, to bok hatoŭnaści za jaho hałasavać.
«NN»: Pavysicca da jakoha ŭzroŭniu?
AM: Da 16 krasavika, momantu abviaščeńnia prezydenckaj kampanii, jon budzie 17—18%, mahčyma 20%, maksymum 25%. Bo rejtynh luboha kandydata ad demakratyčnaj apazycyi — heta nia bolej za 25%. Nastupnuju vyšyniu — vyjści na ŭzrovień pamiž 25% i 45% — možna ŭziać tolki tady, kali ŭdasca asabista jamu i jaho paplečnikam pazycyjanavać hetaha kandydata nie jak kandydata ad demakratyčnaj apazycyi, a bolš šyroka, jak alternatyvu.
Hladzieć praz akulary elektaratu
«NN»: Što dziela hetaha treba?
AM: Jaho ludzi, što pryjduć u kvatery da prostych ludziej, pavinny pazycyjanavać siabie kudy šyrej, čym jak pradstaŭniki ad demakratyčnaj apazycyi. Čałaviek, jaki pryjšoŭ u kvateru, nie pavinien pazycyjanavać siabie jak siabra partyi, niedziaržaŭnaj arhanizacyi, a kazać: «Ja — nastaŭnik», «Ja — biznesmen», «Ja — student», «Ja — pensijaner»…
«NN»: Ci ŭdasca jamu znajści takich ludziej i rekrutavać ich u svaje šyrokija hrupy?
AM: Ja nie vyklučaju takoj mahčymaści, ale ŭ ciapierašni momant jaje nia baču. Z raźvićciom prezydenckaj kampanii šancy na pavieličeńnie rejtynhu ŭzrastajuć. I z 16 krasavika da 16 lipienia rejtynh moža być užo pamiž 25% i 45%.
Ja skazaŭ «moža», bo analityki nievysoka aceńvajuć uzrovień palittechnalahičnaści demakratyčnych siłaŭ Biełarusi. Ci ŭdasca Milinkieviču j jaho kamandzie hety resurs pavialičyć? Nia viedaju. Ale biaz hetaha rašyć tuju zadaču, pra jakuju my z vami havorym, vielmi składana.
Hutaryŭ Źmicier Dryhajła
Foty z Maskvy dajuć pabačyć Pucina i Łukašenku biez hrymu11
Kamientary