Namieśnik kiraŭnika Akademii navuk: Niehatyŭnyja stereatypy pra Stalina jašče nie vykaranienyja. Kab adnavić abjektyŭny vobraz, treba čas
Šerah nieabalšavickich ruchaŭ na čale z Vasilom Zielikavym — kiraŭnikom «Usiesajuznaj kamunistyčnaj partyi balšavikoŭ» — źviarnuŭsia da ŭładaŭ z prośbaj ušanavać pamiać Iosifa Stalina. U 2019 hodzie aktyvisty źbirajucca śviatkavać 140-hodździe jaho naradžeńnia.
Im pryjšoŭ adkaz za podpisam namieśnika staršyni prezidyuma Akademii navuk Alaksandra Sukały. Jaho źmiest vyhladaje vielmi archaičnym i dziŭnym, adnak tekst nibyta byŭ uzhodnieny ź Ministerstvam zamiežnych spraŭ, Ministerstvam abarony i Ministerstvam kultury.
«Pryviedzienyja fakty ab vialikim asabistym uniosku I. V. Stalina ŭ stanaŭleńnie i ŭmacavańnie biełaruskaj savieckaj dziaržaŭnaści nieasprečnyja i adpaviadajuć rečaisnaści.
Razam z tym varta ŭličvać, što vyklučna niehatyŭnyja stereatypnyja ŭjaŭleńni pra Stalina, stvoranyja ŭ masavaj śviadomaści hramadstva ŭ druhoj pałovie 1950-ch — pačatku 1960-ch hadoŭ i ŭ 1990-ja, jašče całkam nie vykaranienyja. Ličym, što dla adnaŭleńnia histaryčna abjektyŭnaha vobraza I. V. Stalina patrabujecca čas, uzvažany i pradumany padychod, što dazvolić paźbiehnuć štučnaha raskołu biełaruskaha hramadstva.
Zychodziačy z vykładzienaha, Akademija navuk Biełarusi padtrymlivaje prapanovu ab zamienie na pastamiencie halerei haradoŭ-hierojaŭ la manumienta Pieramohi na płoščy Pieramohi nadpisu «Vałhahrad» na nadpis «Stalinhrad», što całkam adpaviadaje histaryčnym faktam», — havorycca ŭ adkazie kamunistam.
Toje, što hety adkaz nie fejkavy, «Našaj Nivie» paćvierdzili ŭ adziele spravavodstva Akademii navuk.
«My źviartalisia da Alaksandra Łukašenki 21 śniežnia, u dzień naradžeńnia Stalina. Pisali ab tym, što nabližajecca 140-hodździe jaho naradžeńnia, što jon šmat zrabiŭ dla stanaŭleńnia biełaruskaj dziaržaŭnaści. Pa jahonaj inicyjatyvie pabudavali Minski traktarny zavod, naprykład. U nas byli pieraličany jahonyja zasłuhi. My zapatrabavali, kab była zamieniena doška «Vałhahrad» na «Stalinhrad» na płoščy Pieramohi, bo zvańnie hieroja było prysvojena horadu ŭ čas vajny. Ale da Łukašenki, vidać, nie dajšło, list pierasłali ŭ Saŭmin, a toj nižej. Ciapier my z hetym listom pojdziem u Minharvykankam», — raskazaŭ «Našaj Nivie» pra źmiest lista i dalejšyja płany stalinist Vasil Zielikaŭ.
Akademiku Alaksandru Sukału 68 hadoŭ. Śfiera jaho navukovych daśledavańniaŭ — piedyjatryja. Źviazacca ź im pakul nie ŭdałosia.
Jak jaho farmuloŭki aceńvajuć historyki?
«Z napisanym možna pahadzicca ŭ adnym — što my sapraŭdy pra Stalina mała što viedajem. Voś kali buduć adkryty archivy KDB i pajmienna nadrukavanyja ŭsie stalinskija achviary ź liku biełarusaŭ, tady my i daviedajemsia samuju abjektyŭnuju infarmacyju, u ličbach. Biełarusam treba jaho razhladać hetaksama, jak i Hitlera. Toj taksama płanavaŭ tut potym niejkuju vytvorčaść arhanizoŭvać i biełaruskija škoły dazvalaŭ. Dyk što, nam jamu ciapier pomniki stavić? U honar Kube vulicy nazyvać? Stalin biez sudu i śledstva zahubiŭ miljony žyćciaŭ, heta najvialikšy tyran. Pra što tut havaryć, mnie niezrazumieła, sa Stalinym usio jasna», — prakamientavaŭ «Našaj Nivie» adkaz Akademii navuk kandydat histaryčnych navuk Aleh Trusaŭ.
Ciapier čytajuć
Jak vypadkovaje znajomstva ŭ hiej-kłubie skončyłasia hučnym zabojstvam. Novyja detali pa spravie biełarusa, jaki 25 hadoŭ tamu zarezaŭ pradziusara ŭ Maskvie44
Kamientary