«Chłopcy hrali na hitary Lapisa Trubiackoha». Jak biełarusy arhanizavalisia, kab sustreć niečakana vyzvalenych palitviaźniaŭ
Vyzvaleńnie palitviaźniaŭ 11 vieraśnia šmat dla kaho stała niespadziavankaj — navat pravaabaroncy i aktyvisty da apošniaha nie viedali kolkaść tych, kaho ŭłady vyviezuć za miažu. Ahułam vyjšli 52 čałavieki, ale Mikoła Statkievič admoviŭsia pakidać Biełaruś. Astatnich u Vilni ciopła sustreła dyjaspara, rodnyja, siabry i kalehi. Jak heta vyhladała znutry?

«Pajechali ŭ šełtar z maleńkim pierapynačkam u bary»
Navinu pra vyzvaleńnie 52 palitviaźniaŭ pradziusar i art-mieniedžar Alaksandr Čachoŭski pabačyŭ u instahramie — i nie adrazu zrazumieŭ, što adbyvajecca.
Paśla znajomyja ŭ zakrytych telehram-čatach pačali pisać, što źbirajucca sustrakać ludziej kala amierykanskaj ambasady ŭ Vilni, a z samim Čachoŭskim źviazałasia supracoŭnica Ofisu Śviatłany Cichanoŭskaj i prapanavała stać vałancioram na miescy. Pradziusar adrazu sieŭ u mašynu i pajechaŭ tudy.
Kali jon byŭ kala ambasady, častku byłych źniavolenych užo zabrali rodnyja i siabry.
«Ja tam prosta čakaŭ, čym možna dapamahčy. Kamuści prosta dapamoh torby padnieści. Naziraŭ takuju karcinu, jak u natoŭpie niechta z eks-palitviaźniaŭ pior hetyja torby, a jamu navat nichto nie dapamoh. Ja sam nie aryjentavaŭsia, a potym užo nie paśpieŭ».
Tady da Čachoŭskaha źviarnułasia žurnalistka Alena Dubovik z byłym źniavolenym Paŭłam Vinahradavym — skazała, što ich treba budzie zabrać na mašynie.

Ahulnym punktam zboru dla vyzvalenych i ich blizkich byŭ pryznačany šełtar «Zamak», jakim zajmajecca arhanizacyja «Dapamoha». Ale adrazu tudy jany vyrašyli nie jechać:
«Paša sieŭ u mašynu i kaža: «Blin, ja tak chaču kańjaku». Ja skazaŭ, što budzie. A ŭžo pozna — u kramach nie nabudzieš ałkahol. My pajechali ŭ «Zamak», ale ź nievialikim kručkom — z maleńkim pierapynačkam u bary, kab pačastavać Pašu hetym kańjakom.
My vychodzili z mašyny, jon kaža: «A ničoha, što ja ŭ zekaŭskaj vopratcy, biez šnurkoŭ?». Ja skazaŭ, što ničoha. Tam my prabyli chvilin 20. Jon prosta vypiŭ 50 hramaŭ kańjaku, i my pajechali ŭ šełtar», — raskazvaje pradziusar.
U «Zamku» byłym źniavolenym vydali rečy na pieršy čas, a taksama raskazali samaje nieabchodnaje pra žyćcio ŭ Litvie — jakija dakumienty treba aformić, jak nabyć simku, jak karystacca hramadskim transpartam. Taksama vałanciory tam hatavali ježu dla vyzvalenych ludziej.
«Kali tudy ŭsie pryjechali, tam realna narmalnuju palanu nakryli, šašłyki hatavali, toje-sioje. Stoł byŭ budź zdarovy, usie, chto tudy dajechaŭ, narmalna padjadali», — kaža Alaksandr.
«Chłopcy, što tolki z turmy pryjechali, užo hrali na hitary i śpiavali»
Byłym źniavolenym daryli cukierki, kvietki — jak žančynam, tak i mužčynam. Było šmat padarunkaŭ i pieradač, raspaviadaje Čachoŭski.
«U «Zamku» na ŭvachodzie jość prastora takaja nakštałt łobi — typu maleńkaja scena, barnyja kresły i mikrafony. Ja prosta byŭ u šoku, kali pabačyŭ, što praź niejki čas, hetyja chłopcy, što tolki z turmy pryjechali, užo hrali na hitary i śpiavali «Hraj» Lapisa Trubiackoha. Heta było vielmi kłasna i kranalna adnačasova».

Paźniej Čachoŭski advioz Vinahradava da domu Dubovik i raźvioz pa adrasach niekalkich inšych vyzvalenych. Dapamahaŭ i ŭ nastupny dzień — advoziŭ rečy źniavolenych, što zastalisia ŭ ambasadzie, u Ofis Cichanoŭskaj. Pa jaho słovach, sumki dvojčy całkam zaniali miesca ŭ aŭtamabili.
Mužčyna kaža, što asabista z vyzvalenych ludziej viedaŭ niašmat, ale prapanavaŭ im pryjści na kulturnickija mierapryjemstvy, jakimi zaraz zajmajecca.
Dobra Čachoŭski byŭ znajomy z tymi, chto ŭziaŭ vyzvalenych da siabie pa siemjach. Upeŭnieny, što tam jany atrymajuć šmat kłopatu, uvahi i lubovi.
«Ja ŭvohule ŭražany chvalu salidarnaści, što my bačyli — litaralna za paŭtara dni 110 tysiač jeŭra było zadanačana. Ja viedaju pra svaich siabroŭ-biznesoŭcaŭ, jakija šmat i časta dapamahajuć u takich spravach i nikoli nie robiać heta publična.
Salidarnaść — jana ŭražvaje. Z adnaho boku, vielmi pryjemna, ź inšaha — ja vielmi źbiantežany i zły, praz toje, što ludziej realna vykinuli z krainy, prosta adpravili biez dakumientaŭ».
Zabrać da siabie vyzvalenych biełarusaŭ prapanoŭvali navat litoŭcy
Kiraŭnica vałanciorskaj arhanizacyi «Dapamoha» Natalla Kalehava adznačaje, što da apošniaha momantu dakładnyja data, čas i kolkaść vyzvalenych ludziej byli nieviadomyja. Za sutki da naviny jany razam ź inšymi vałanciorskimi i pravaabarončymi arhanizacyjami abmiarkoŭvali toje, jak možna dziejničać, kali viaźniaŭ vyviezuć u Litvu.

Płanavałasia, što «Zamak» zmoža pryniać u siabie 14 čałaviek. Ale praz toje, što šmat vyzvalenych razabrali pa siemjach, u šełtar pajechali tolki dva novyja čałavieki. Taksama «Dapamoha» źniała dla traich vyzvalenych kvateru — niekatoryja, zaznačaje Kalehava, nie chacieli paśla kałonii znoŭ žyć u ahulnaj prastory.
«Bolšaja častka ludziej atrymała padtrymku mienavita ad blizkich. U biełarusaŭ ahułam jość tema — kali ludziam pobač nie vielmi dobra, niešta zdajecca, to pobač vybudoŭvajecca padtrymka, dobraje plačo».
Zabrać da siabie damoŭ vyzvalenych biełarusaŭ prapanoŭvali i litoŭcy, jakich viedała Kalehava.
«Dla litoŭcaŭ zaŭsiody, niahledziačy na toje, što pamiž nami byvajuć niejkija razmovy nacyjanalistyčnyja, ale niama bližejšaha čałavieka, čym biełarus».
Zapyty na dapamohu ad byłych palitźniavolenych byli standartnyja. Pa słovach Kalehavaj, praca vałancioraŭ vielmi nahadvała tuju, ź jakoj «Dapamoha» ŭžo sutykałasia ŭ 2020 i 2022 hodzie — ź pieršymi ŭciekačami ź Biełarusi i Ukrainy. «Było, što zhadać», — kaža žančyna.
Adzinaje adroźnieńnie — u vyzvalenych ciapier ludziej nie było pašpartoŭ, a heta ŭskładniaje sistemu lehalizacyi ŭ novaj krainie. Taksama, akramia vidavočnych rečaŭ nakštałt hihijeničnych srodkaŭ i vopratki, byli patrebnyja manikiurnyja nabory, kab pryvieści ruki ŭ paradak.
Ale z hetym im paabiacała dapamahčy biežanka, jakaja ŭžo adaptavałasia ŭ Litvie i maje svoj sałon pryhažości. «Skazała: «Prychodźcie kolki spatrebicca, a dalej užo budziecie sačyć sami», — pieradaje jaje słovy Kalehava.
«Repietycyja prajšła paśpiachova, ja navat liču, što jak hienieralnaja repietycyja, jana prajšła na vydatna — z punktu hledžańnia taho, jak hatova hramadstva. A ŭsie astatnija rečy… Jana, daść Boh, na toje i repietycyja», — razvažaje Kalehava.
Vyzvalenyja z departacyjaj 52 palitviaźni. Statkievič admoviŭsia pakinuć Biełaruś i viarnuŭsia
Voś jak u Vilni sustrakali vyzvalenych palitviaźniaŭ ŠMAT FOTA
Maryna Adamovič raskazała pra svaju razmovu sa Statkievičam na miažy
«Terarystka» Dzierbyš, jakaja atrymała 20 hadoŭ: Śledčy prapanoŭvaŭ abyłhać Aŭtuchoviča ŭ abmien na lahčejšaje pakarańnie
Były palitviazień Hienadź Fiadynič raskazaŭ, čamu admoviŭsia za kratami ad apieracyi
Kamientary