Buraja hijena, alpijski kaziaroh, embryjon nasaroha. U Vialikabrytanii padviali vyniki konkursu na najlepšyja foty dzikaj pryrody
Fotazdymak buraj hijeny siarod reštkaŭ daŭno zakinutaha pasielišča ałmazazdabyŭcaŭ prynios paŭdniovaafrykancu Vimu van den Chievieru zvańnie «Fatohraf dzikaj pryrody hoda», piša Bi-bi-si.

Van den Chievier razumna raźmiaściŭ svaju fotapastku siarod kłuboŭ marskoha tumanu, pryniesienaha z Atłantyki, paśla taho, jak zaŭvažyŭ pablizu śviežyja ślady hijeny.
«Mnie spatrebiłasia 10 hadoŭ, kab narešcie atrymać hety adziny zdymak buraj hijeny ŭ samym idealnym kadry, jaki tolki možna ŭjavić», — kaža jon.
Buraja hijena — samy redki vid hijen. Jany viaduć pieravažna načny ład žyćcia i, jak praviła, žyvuć u adzinocie, ale časam prachodziać praz Kałmanskop, niedaloka ad Luderycy ŭ Namibii, pa darozie na palavańnie za dzicianiatami kapskich marskich kocikaŭ abo ŭ pošukach padły, vyniesienaj na bierah uzdoŭž uźbiarežža pustyni Namib.
Van den Chievier atrymaŭ uznaharodu ŭ Łondanskim muziei naturalnaj historyi, dzie fatahrafii-pieramožcy buduć vystaŭlenyja z 17 kastryčnika pa 12 lipienia.
Pieramožcy ŭ naminacyjach
Małady fatohraf dzikaj pryrody hoda i fatohraf va ŭzroście 15‑17 hadoŭ — «Paśla razbureńnia», aŭtar: Andrea Daminicy, Italija

Daśledujučy hory Lepini ŭ centralnaj Italii, kaliści vysiečanyja z-za starych bukavych dreŭ, Andrea Daminicy zaŭvažyŭ žuka, jaki adpačyvaŭ na śsiečanym drevie pobač z kinutym ekskavataram.
Vykarystoŭvajučy šyrokavuholny abjektyŭ i źniešniuju uspyšku, jon źniaŭ maleńkuju istotu na fonie zakinutaj techniki, kab padkreślić značna bolš važnuju temu.
«Heta fatahrafija raskryvaje prablemu, ź jakoj sutykajucca mnohija vidy žyvioł — stratu asiarodździa dla žyćcia, — kaža jon. — U hetym vypadku heta žuki, jakija stračvajuć drevy i draŭninu, nieabchodnyja dla adkładańnia jajek».
Daŭharohija žuki hrajuć važnuju rolu ŭ zdaroŭi lesu — robiačy chady ŭ miortvaj draŭninie, jany stvarajuć umovy dla hryboŭ, jakija dapamahajuć raskładać jaje i pierapracoŭvać spažyŭnyja rečyvy.
Daminicy apisvaje zdymak jak «dobruju dakumientalnuju fatahrafiju», a ŭznaharodu — jak «samaje vialikaje dasiahnieńnie ŭ žyćci (prynamsi, na hety momant)». Jon spadziajecca, što fatahrafija «moža natchnić ludziej, jakija jaje ŭbačać, na roznyja dumki» i dapamoža ŭśviadomić, jak strata asiarodździa dla žyćcia ŭpłyvaje na ŭsie žyvyja istoty.
Daminicy taksama padziakavaŭ italjanskaj arhanizacyi Wild Ita za toje, što jana padtrymała jaho zachapleńnie i paznajomiła jaho ź inšymi ludźmi, jakija jaho padzialajuć.
«Bieź ich ja nie atrymaŭ by šmat čaho z hetych uražańniaŭ i nie znajšoŭ by abjektaŭ dla zdymki, asabliva ŭličvajučy ciažkaści, ź jakimi sutykajucca maładyja ludzi, jakija nie majuć mahčymaści padarožničać adny», — kaža jon.
Žyvioły ŭ svaim asiarodździ — «Jak vuhor pa-za vadoj», aŭtar: Šejn Hros, Kanada

Paśla niekalkich tydniaŭ ciarplivaha čakańnia letašni pieramožca Šejn Hros źniaŭ na fota strakatych muren, jakija šukajuć padłu padčas adlivu.
«Ja vyrašyŭ pajści inšym šlacham i prosta zastaŭsia na adnym miescy, spadziejučysia, što jany sami padbiarucca da mianie», — havoryć jon.
Hros pravioŭ niekalki hadzin, ciarpliva pieranosiačy sonca, śpioku i much, čakajučy ŭ miescy, dzie vyniesła na bierah miortvuju rybu. Urešcie źjavilisia try rybiny.
«Jak tolki ja supakoiŭsia i zamior, niešta pryvabiła ich nazad», — kaža jon.
Murenavyja dobra prystasavanyja da žyćcia ŭ pryliŭnaj zonie i mohuć zastavacca pa-za vadoj bolš za 30 siekund padčas palavańnia.
10 hadoŭ i maładziejšyja — «Łohava tkača», aŭtarka: Džejmi Smart, Vialikabrytanija

Chałodnaj vieraśniovaj ranicaj Džejmi Smart pabačyła pavuka-kruhaprada, jaki skruciŭsia ŭ svajoj šaŭkovaj chovancy.
Jana ciarpliva naładžvała fokus, pakul kadr nie akazaŭsia vyraznym i idealna zbałansavanym.
«Dla mianie heta taksama davoli važna, tamu što ja mahu pakazać toje, čaho ludzi zvyčajna bajacca, — kaža jana. — Tut pavuk prosta schavaŭsia. Jon nie sprabuje ŭkusić mianie, jon nie sprabuje zrabić niešta strašnaje, tamu heta dapamahaje ludziam zrazumieć: «O, jany lepšyja, čym ja dumaŭ».
Vodna-bałotnyja ŭhodździ: ahulnaja karcina — «Sažałka, jakaja źnikaje», aŭtar: Siebaśćian Frolich, Hiermanija

U bałocistaj miascovaści Płacertal u Aŭstryi Siebaśćian Frolich zaŭvažyŭ nahachvostku, jakaja imčyć pa mory nieonava-zialonych burbałak hazu.
Jon naviedaŭ hetuju zabałočanuju miascovaść, kab padkreślić jaje žyćciova važnuju rolu ŭ jakaści pahłynalnika vuhlarodu i miesca žyćcia dla dzikaj pryrody ŭ toj čas, kali Aŭstryja straciła 90% svaich tarfianikaŭ.
Nahachvostka, jakaja imčyć nad burbałkami hazu, što ŭzdymajucca ŭ pavietra, nadaje malunku mahutnaje adčuvańnie maštabu.
11‑14 hadoŭ — «Alpijski śvitanak», aŭtar: Lubin Hadzin, Francyja

Padčas rańniaha ŭzychodžańnia Lubin Hadzin pabačyŭ alpijskaha kaziaroha, jaki adpačyvaŭ nad moram abłokaŭ.
Jon viarnuŭsia pa svaich śladach, kali prabiłasia sonca, i źniaŭ na kamieru hetuju scenu, pierš čym tuman viarnuŭsia.
Kaliści amal vyniščanyja alpijskija hornyja kazły adnavili svaju papulacyju, ale ciapier źmiena klimatu ŭpłyvaje na ich karmavuju bazu ŭ pieryjad razmnažeńnia.
Pad vadoj — «Sumka vyžyvańnia», aŭtar: Ralf Pejs, ZŠA

Zmahajučysia z mocnym ciačeńniem, Ralf Pejs ź ciažkaściu ŭtrymlivaŭ kamieru, kab zdymać jajkavy kokan kalifarnijskaj raździmanaj akuły.
Padśviaciŭšy kokan zzadu, jon zdoleŭ źniać embryjon, jaki śviaciŭsia, z žabravymi ščylinami i žaŭtkovym miaškom.
Kalifarnijskim raździmanym akułam patrebnaje bahavińnie, kab adkładać svaje skurystyja jajki, što robić ich uraźlivymi pry źniknieńni bahavinnych lasoŭ.
Daśledčyki miarkujuć, što za apošnija 34 hady kolkaść bahavińnia ŭ zalivie Manterej skaraciłasia bolš čym na 95%.
Partrety žyvioł — «Palaŭničy ŭ cieni», aŭtar: Filip Ehier, Italija

Na praciahu čatyroch hadoŭ Filip Ehier naziraŭ za hniazdom hetaha puhača zdalok, staranna płanujučy svaju fatahrafiju.
Puhač — adna z samych bujnych soŭ u śviecie, jahonaja vaha prykładna ŭ dva razy pieravyšaje vahu kaniuka. Hetyja načnyja palaŭničyja hniazdujucca na skałach abo ŭ raskolinach i časta viartajucca na adno i toje ž miesca na praciahu mnohich hadoŭ.
Pavodziny: ptuški — «Sinchronnaja rybałka», aŭtar: Cynžun Jan, Kitaj

Na voziery Jundań Cynžun Jan źniaŭ pramianiovapioruju rybinu, jakaja schapiła zdabyču prosta pad nosam, dakładniej, dziubaj biełaj čapli.
Jon časta naviedvaje voziera, kab źniać na kamieru hetyja burnyja momanty karmleńnia.
Voziera, kaliści adrezanaje ad mora i mocna zabrudžanaje, paźniej było znoŭ złučana z moram z dapamohaj sistemy šluzaŭ, jakija rehulujuć patok vady.
Pavodziny: sysuny — «Kot siarod fłaminha», aŭtar: Denis Stohsdził, ZŠA

Paśla niekalkich dzion pošukaŭ dzikich katoŭ Denis Stohsdził prybyŭ da voziera Ndutu ŭ nadziei ŭbačyć siervała, ale zamiest hetaha staŭ śviedkam taho, jak karakał skoknuŭ na fłaminha — takoje palavańnie redka traplaje ŭ abjektyŭ.
Karakały viadomyja svaimi akrabatyčnymi skačkami, kab złavić ptušak, ale vypadki, kali ich možna ŭbačyć padčas palavańnia na fłaminha, zdarajucca redka.
Fotažurnalistyka — «Jak vyratavać vid», aŭtar: Chon A. Chuares, Ispanija

Za hady pracy ŭ prajekcie BioRescue Chon A. Chuares staŭ śviedkam praryvu ŭ halinie zachavańnia nasarohaŭ — pieršaha paśpiachovaha pieranosu embryjona.
«Ja nikoli hetaha nie zabudu», — kaža jon.
Choć płod nie vyžyŭ z-za infiekcyi, hety važny krok dakazaŭ, što ekstrakarparalnaje apładnieńnie (EKA) moža pracavać dla nasarohaŭ i moža dapamahčy navukoŭcam zachavać blizkaha da vymirańnia paŭnočnaha biełaha nasaroha.
Pavodziny: amfibii i reptylii — «Žaby-harezy», aŭtar: Kviencin Marcines, Francyja

Pad zalevaj Kviencin Marcinies pajšoŭ pa zatoplenaj ściežcy da łužyny na lasnoj palanie.
Vykarystoŭvajučy šyrokavuholny abjektyŭ i ŭspyšku z dyfuzaram, jon źniaŭ na kamieru palevych kvakšaŭ, jakija sabralisia dla razmnažeńnia i pieralivalisia mietaličnym blaskam.
Palevyja kvakšy pryvablivajuć partnioraŭ karotkimi, praniźlivymi hukami. Hety rytuał, vyklikany mocnym daždžom, praciahvajecca ŭsiaho niekalki hadzin.
Premija za fotarepartaž — «Kaniec abłavy: kipiačaja jama», aŭtar: Chaŭjer Asnar Hansales de Rueda, Ispanija

Pa ŭsioj terytoryi ZŠA Chaŭjer Acnar Hansales de Rueda daśledavaŭ supiarečlivyja pohlady hramadstva na hrymučych źmiej — ad hłybokaj pavahi da strachu i pieraśledu.
Kaliści hrymučyja źmiei byli centralnym elemientam «palavańnia», dzie palaŭničyja spaborničali za samy važki ŭłoŭ, a ciapier jany znachodziacca pad pahrozaj źniknieńnia z-za straty asiarodździa dla žyćcia i varožaha staŭleńnia ludziej.
Fotazdymki Asnara zaklikajuć da zachavańnia hetych źmiej, pakul jany nie źnikli.
Pavodziny: biespazvanočnyja — «Vusień-varjat», aŭtar: Džardžyna Stejtler, Aŭstralija

Paśla mnohich hadoŭ pošukaŭ Džardžyna Stejtler narešcie znajšła abhryzienyja da pražyłak listy eŭkalipta, dakładnuju prykmietu prysutnaści vusienia matyla — varjatki-kapialušnicy.
Cełaja vieža z adkinutych hałovak vusienia padśviečanaja pramianiami zachadu sonca.
Kožnaja lińka pakidaje paśla siabie hałoŭku, utvarajučy stos, jaki, jak miarkujuć, źbivaje z pantałyku drapiežnikaŭ.
Akijany: ahulnaja karcina — «Biasieda», aŭtar: Aŭdun Rykardsen, Narviehija

Padčas palarnaj nočy ŭ Narviehii Aŭdun Rykardsen sfatahrafavaŭ čajek, jakija rajacca vakoł rybałoŭnaha sudna i sprabujuć złavić rybu, jakaja zabłytałasia ŭ sietkach.
Jon imkniecca padkreślić kanflikt pamiž marskimi ptuškami i rybnaj pramysłovaściu.
Štohod mnohija ptuški tonuć u sietkach.
Daśledčyki testujuć roznyja rašeńni, uklučajučy bolš chutkaje apuskańnie sietak, kab ptuški nie traplali ŭ ich.
Raśliny i hryby — «Śmiarotnaje začaravańnie», aŭtar: Čyjen Li, Małajzija

Kazurki, u adroźnieńnie ad ludziej, mohuć bačyć ultrafijaletavaje śviatło. Kab źniać hety kadr, Čyjen Li vykarystaŭ praciahłuju vytrymku i ultrafijaletavy lichtar, čakajučy piacichvilinnaha akna zhasańnia śviatła adrazu paśla zachodu sonca.
Niekatoryja drapiežnyja harłačykavyja raśliny adbivajuć ultrafijaletavaje śviatło, vykarystoŭvajučy koler, pach i niektar, kab pryciahnuć zdabyču.
Uzychodziačaja zorka — «Pilnyja momanty: znajomstva z susiedziami», aŭtar: Łuka Łorenc, Hiermanija

U dziacinstvie Łuka Łorenc hadzinami naziraŭ za ptuškami i vyvučaŭ dzikuju pryrodu.
Padčas zdymki lebiedziaŭ-šypunoŭ na haradskim voziery ŭ kadr trapiła nutryja.
Nutryi, abo kaipu, rodam z Paŭdniovaj Amieryki, byli zaviezienyja ŭ Jeŭropu dla handlu futram i ciapier kvitniejuć u dzikaj pryrodzie.
Łuka kupiŭ svaju pieršuju kamieru ŭ 13 hadoŭ. Jon spadziajecca, što jahonyja raboty natchniać inšych na abaronu pryrody.
Mastactva ŭ pryrodzie — «U śviatle far», aŭtarka: Simone Baŭmiejster, Hiermanija

Simone Baŭmiejster sfatahrafavała na haradskim moście pavuka-kruhaprada, siłuet jakoha vyłučajecca na fonie śviatłafora ŭnizie.
Pieraviarnuŭšy adzin z šaści šklanych elemientaŭ anałahavaha abjektyva, jana stvaryła kalejdaskapičny efiekt, jaki atačaje pavuka.
U haradach hetyja pavuki časta platuć svajo pavucińnie kala štučnych krynic śviatła, jakija pryciahvajuć načnych kazurak.
Premija Impact Award — «Sirata darohi», aŭtar: Fiernanda Facyjole, Brazilija

U reabilitacyjnym centry ŭ Brazilii Fiernanda Facyjole sfatahrafavaŭ asiraciełaje dziciania hihanckaha muraŭjeda, jakoje išło za svaim apiekunom.
Jaho meta — pakazać nastupstvy darožna-transpartnych zdareńniaŭ, jakija ŭjaŭlajuć surjoznuju pahrozu dla hetych žyvioł.
Ekołahi raspracoŭvajuć mietady skaračeńnia śmiarotnaści muraŭjedaŭ na darohach Brazilii.
Uznaharoda za partfolia — «Pryvidy Poŭnačy: ledzianyja matyvy», aŭtar: Alaksiej Charytonaŭ, Izrail / Rasija

Piejzažny fatohraf-samavuk Alaksiej Charytonaŭ pieratvaraje rasijskuju Poŭnač, Sibir i Aziju ŭ svaje pałotny.
Z dapamohaj drona jon zdymaje chutki pierachod ad leta da zimy ŭ lasach tajhi i arktyčnaj tundry.
Na hetym zdymku — niadaŭna zamierzłaje voziera ŭ Śvietlačkoŭskim bałocie, pakrytyja śnieham ciomnyja kruhi, parezanyja raskolinami.
Pamierła prymatołah Džejn Hudoł. Jana źmianiła našy ŭjaŭleńni pra šympanze
Turyst u Kienii napaiŭ pivam słana i spravakavaŭ skandał
Amierykanski horad zapaskudžvajuć husi. Ułady vydatkujuć amal 400 000 dalaraŭ, kab adpudzić ptušak
«Žorstkaść pad vyhladam dabračynnaści». U Aŭstralii ź viertalota rasstralali da 700 kaał
Upieršyniu za doŭhi čas navukoŭcy sfatahrafavali dzicianiat śniežnaha barsa FOTY
Ciapier čytajuć
«Ja ich ni pra što nie prasiŭ i tym bolš — vysyłać mianie z radzimy». Departavanyja palitviaźni rezka adkazali Kavaleŭskamu. Nie abyšłosia biez abrazaŭ

Kamientary