Свет11

У Беларусі няма бульбы, а ў Японіі дэфіцыт рысу

Дэфіцыт рысу ў Японіі стаў выклікам для ўраду напярэдадні парламенцкіх выбараў. Прэм’ер ужо звольніў міністра сельскай гаспадаркі, а для задавальнення попыту ўпершыню былі задзейнічаны стратэгічныя запасы.

Чарга па рыс з дзяржаўных стратэгічных запасаў. Кожны пакупнік можа набыць 3 кілаграмы па цане ўдвая меншай за рынкавую. Токіа, 31 мая 2025 года. Фота: guangming.com.my

У Беларусі, дзе бульба лічыцца нацыянальным прадуктам і сімвалам харчовай стабільнасці, нядаўні дэфіцыт на паліцах магазінаў выклікаў хвалю незадаволенасці.

Улады, аднак, упарта адмаўлялі наяўнасць праблемы. Прапагандысцкія каналы актыўна прасоўвалі наратыў, што грамадзяне могуць лёгка замяніць бульбу іншымі прадуктамі — ад макароны да круп.

Для аўтарытарнага рэжыму такія крызісы не ўяўляюць пагрозы. Іншая справа ў Японіі. Як піша Financial Times, рост цэн на рыс у гэтай краіне стварыў палітычны ціск на прэм'ер-міністра Сігэру Ісіба напярэдадні парламенцкіх выбраў, што адбудуцца ў ліпені.

Чаму ўзнік дэфіцыт

Насамрэч Японія не засталася зусім без рысу — запасы ў краіне ёсць, але ён стаў недаступным для многіх праз высокія цэны.

У 2024 годзе кошт 60-кілаграмовага мяшка рысу ўзляцеў да рэкордных ¥26,400 ($184). Гандляры пачалі актыўна павышаць цэны, а спажыўцы і аптавікі — масава скупляць рыс, ствараючы дэфіцыт на рынку. Некаторыя аптавікі нават утрымліваюць запасы, каб падняць цэны яшчэ вышэй.

Аналітыкі сярод прычын абвастрэння крызісу называюць як слабы ўраджай 2023 года, так і заканчэнне доўгага перыяду дэфляцыі, што падштурхнула рознічны гандаль да большай гатоўнасці павышаць цэны.

Аднак асноўная прычына — у шматгадовай палітыцы дзяржаўнай абароны фермераў, якая прывяла да структурных праблем у аграрнай галіне.

На працягу дзесяцігоддзяў японскі ўрад мэтанакіравана падтрымліваў высокія цэны на рыс, каб гарантаваць прыбытковасць дробным фермерам і атрымаць іх палітычную падтрымку — асабліва ў сельскіх рэгіёнах. Для гэтага выкарыстоўваліся строгія абмежаванні на імпарт замежнага рысу і праграма set-aside, якая дзейнічала да 2018 года і стымулявала вытворцаў проста не сеяць рыс, каб штучна скарачаць прапанову і трымаць цэны высокімі.

Паводле экспертаў, з якімі паразмаўлялі журналісты FT, замест таго, каб заахвочваць фермераў не сеяць рыс, Японія павінна была перайсці на прамыя субсідыі, як гэта робяць многія іншыя краіны.

Калі б такая рэформа адбылася, фермеры змаглі б набываць больш зямлі, зніжаць выдаткі праз пашырэнне маштабаў вытворчасці і вырошчваць больш рысу. У гэтым выпадку Японія магла б стаць сусветным экспарцёрам якаснага рысу, а не краінай з дарагім і дэфіцытным прадуктам.

Нягледзячы на тое, што сёння фермеры складаюць менш за 1% насельніцтва (у 1976 годзе было 4,4%), яны захоўваюць велізарны палітычны ўплыў. Як тлумачаць эксперты ў артыкуле, гэта звязана з выбарчай сістэмай Японіі, паводле якой сельскія рэгіёны маюць пераважнае прадстаўніцтва ў парламенце. Менавіта таму фермерскае лобі можа ўзгадняць агульную пазіцыю і блакаваць змены, якія маглі б пагоршыць іх становішча.

Але рост цэн закрануў мільёны гарадскіх сем'яў і зрабіў інфляцыю больш шырокай палітычнай праблемай для ўрада.

Меры ўрада: ад запасаў да перастаноўкі

Урад прэм’ер-міністра Сігэру Ісіба апынуўся пад ціскам: спажыўцы патрабуюць даступных цэн на рыс, а фермеры — абароны сваіх інтарэсаў. У ліпені ў Японіі адбудуцца выбары ў верхнюю палату парламента, і аналітыкі лічаць, што вынікі гэтых выбараў будуць у значнай ступені залежаць ад таго, наколькі грамадства незадаволена ростам цэн — асабліва на рыс.

Каб змякчыць крызіс, урад упершыню па-за рамкамі стыхійных бедстваў адкрыў дзяржаўныя стратэгічныя запасы рысу. Частка гэтых запасаў прадаецца праз фермерскія кааператывы і спецыяльныя крамы па зніжаных цэнах, але аб’ёмы абмежаваныя. У выніку людзі вымушаны гадзінамі стаяць у чэргах, і многім рысу не хапае.

У палітычным плане Ісіба дзейнічае рашуча: ён звольніў папярэдняга міністра сельскай гаспадаркі і прызначыў Сіндзіра Каідзумі, харызматычнага сына былога прэм’ера Дзюн’іціра Каідзумі, каб разабрацца з крызісам.

Акрамя таго, створаны спецыяльны камітэт у складзе ўрада для распрацоўкі рэформаў у аграрным сектары. Абмяркоўваецца пераход да сістэмы субсідый, якая дазволіла б фермерам павялічваць вытворчасць і зніжаць выдаткі праз узбуйненне гаспадарак.

У той жа час паліцы для рысу ў крамах часта пустыя або запоўнены толькі часткова, а ў некаторых з’явіліся шыльды з парадай спажыўцам з абмежаваным бюджэтам пераходзіць на больш танныя вугляводы — хлеб і макарону.

Каментары1

  • даведка
    07.06.2025
    Я в том году на emall брал рис жасмин высшего сорта 600 г по 2 рубля с копейками, какого теперь там вообще нет, а в магазинах бессортовой жасмин уже почти 4 руб.
 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

«Калі цяпер херова, значыць, гэта яшчэ не канец». Пагутарылі з эпатажным «святаром XXI стагоддзя», пра якога не было чуваць пяць гадоў пасля арышту

«Калі цяпер херова, значыць, гэта яшчэ не канец». Пагутарылі з эпатажным «святаром XXI стагоддзя», пра якога не было чуваць пяць гадоў пасля арышту

Усе навіны →
Усе навіны

У Жытоміры прагучаў моцны выбух1

«Ён міністр з часоў нараджэння Хрыстовага і яшчэ ні разу не сказаў нічога вартага». Марк Рутэ без дыпламатыі выказаўся пра Сяргея Лаўрова4

Экс-караля хіп-хопа P. Diddy апраўдалі па абвінавачванні ў гандлі людзьмі. Але яму ўсё адно пагражае 20 гадоў турмы

Генсак НАТА адрэагаваў на рашэнне ЗША прыпыніць частку вайсковай дапамогі Кіеву3

У вёсцы пад Оршай пры падрыхтоўцы да Дажынак знішчылі гістарычныя будынкі3

Санкцыйная палітыка адміністрацыі Трампа дазваляе Расіі папаўняць вайсковы бюджэт3

Муж Маргарыты Ляўчук быў паранены на фронце5

Зяленскі пазбавіў украінскага грамадзянства мітрапаліта УПЦ Ануфрыя5

На мінскай Камароўцы ў два разы патаннелі лісічкі

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Калі цяпер херова, значыць, гэта яшчэ не канец». Пагутарылі з эпатажным «святаром XXI стагоддзя», пра якога не было чуваць пяць гадоў пасля арышту

«Калі цяпер херова, значыць, гэта яшчэ не канец». Пагутарылі з эпатажным «святаром XXI стагоддзя», пра якога не было чуваць пяць гадоў пасля арышту

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць