Piać entuzijastaŭ na čale z Andrejem Žviram stvaryli hrandyjoznuju elektronnuju biblijateku biełaruskich tekstaŭ.
Sajt «Biełaruskaja palička» (www.knihi.com) — najbolšy biełaruski knihazbor u Internecie. Tut knihi na luby hust: pa historyi j kulinaryi, palitycy j architektury, bieźlič mastackaj litaratury, pierakłady. Mnostva słoŭnikaŭ, jość knihi, jakija jašče nie drukavalisia, jość tyja, što daŭno źnikli z prodažu. Jakija jašče siurpryzy rychtuje nam kiraŭnik «Palički» Andruś Žvir?
Pačynali z Sahanoviča Biblijateku «Biełaruskaja palička» Andruś Žvir pačaŭ stvarać u Internecie ŭ 1996 h. Tady małady miančuk, što pajechaŭ vučycca ŭ Eŭropu, paznajomiŭsia z kamandaj, jakaja rabiła anhielskamoŭny prajekt pra Biełaruś «Virtual Guide». «Hidu» brakavała spasyłak na krynicy, najpierš histaryčnyja. Pieršymi padvalinami ŭ budučuju virtualnuju biblijateku stali «100 pytańniaŭ i adkazaŭ z historyi Biełarusi», «Pa śladach adnaho mitu» M.Jermałoviča dy Sahanovičava «Nieviadomaja vajna».
Minuła dziesiać hod. Andruś stała atabaryŭsia ŭ Vienie, a prajekt «Biełaruskaja palička» staŭ samym poŭnym knihazboram z usich biełaruskich virtualnych biblijatek. Tut knihi na luby hust: pa historyi j kulinaryi, palitycy j architektury, bieźlič mastackaj litaratury. Tvory Bykava možna znajści pa-rasiejsku, pa-niamiecku, pa-ŭkrainsku, pa-anhielsku; «Pieśnia pra zubra» Husoŭskaha — u aryhinale na łacinie j pa-litoŭsku.
U Aŭstralii skanavali Bykava
«Paličku» robić pastajanny skład ź piaci čałaviek (dyzajner, systemny administratar, skanavalnik). Usie, aproč samoha A.Žvira, žyvuć u Biełarusi, zajmajučysia prajektam biaspłatna. «Tolki skanavalščycy płaču nievialikija hrošy — heta vialikaja častka pracy», — kaža Andruś. Dobraachvotniki ź Biełarusi, Polščy, Rasiei, ZŠA časam sami skanujuć teksty ŭpadabanych knih, dasyłajučy na sajt. Z Aŭstralii dasłali adskanavanyja tvory Bykava.
Niekatoryja teksty dasyłajuć sami aŭtary — navat jašče da vychadu ŭ druku. «Sokałaŭ-Vojuš dasyłaŭ svaje vieršy. Aleś Žuraŭski dasłaŭ raman «Don Giovanni», ale potym paprasiŭ źniać».
Praca z tvorami, adskanavanymi z knih, vymahaje pilnaści. Stvaralniki «Palički» starajucca źviazacca z aŭtarami, kab paźbiehnuć abvinavačańniaŭ u parušeńni aŭtarskich pravoŭ.
Viadziecca supracoŭnictva z vydaviectvami: svaje knihi dazvalaje pieravodzić u elektronny farmat «Biełaruski knihazbor».
Samaja papularnaja — Biblija
A.Žvir ličyć, što elektronnaja biblijateka nia stvoryć kankurencyi ni realnaj, ni kniharniam. Čytać vialikija tvory z kamputara ciažka, a razdrukavać ściahnuty ź Internetu raman abydziecca nie tańniej, čym kupić. «My nie vystaŭlajem u sieciva knihi, jakija na hety momant pradajucca». A voś źmiaščać knihi, jakija ŭbačyli śviet u 1980-ja hady, a to i raniej, stvaralnik «Palički» ličyć absalutna narmalnym: mnohija z hetych vydańniaŭ daŭno źnikli z prodažu, i ciapier ich adšukaješ nia ŭ kožnaj biblijatecy. I chacia «Biełaruskaja palička» aryjentujecca na cełyja knihi (ramany, zborniki apaviadańniaŭ, paemy), tut možna znajści j paasobnyja vieršy.
Na pytańnie, da jakich knih źviartajucca najčaściej, Žvir paśmiejvajecca: «U nas jość rejtynh uviersie na hałoŭnaj staroncy. Chacieli zrabić na im pastajanaje abnaŭleńnie. Ale ja pahladzieŭ paŭtara hodu tamu, paŭhodu tamu — źmienaŭ niama nijakich. Samymi papularnymi zastajucca adny j tyja knihi». Piaciorku najlepšych składajuć Biblija, «Biełaruskija letapisy», «150 pytańniaŭ i adkazaŭ z historyi Biełarusi», «Dziesiać viakoŭ biełaruskaj historyi» Arłova j Sahanoviča dy anhielskamoŭnaja «Belarusian cuisine».
Daviedniki dla kožnaha
«Palička» — nia tolki knižny prajekt.
Niekalki hadoŭ tamu na sajcie źjaviŭsia «łacinizatar» — prahrama dla pieravodu kiryličnych tekstaŭ u łacinku. Potym na knihi.com raźmiaścili biełaruskija rynhtony dla mabilnych telefonaŭ. Ciapier idzie praca nad prajektam «Elektronnaja encyklapedyja» (slounik. org), što budzie źmiaščać raznastajnyja słoŭniki j encyklapedyi. Siarod ich — daviedniki, što vyjšli ciaham apošniaha dziesiacihodździa i praz mały nakład stali rarytetnymi: «Antysavieckija ruchi ŭ Biełarusi», «Biełaruskija relihijnyja dziejačy XX st.», «Mity Baćkaŭščyny». Jość u resursie i tradycyjnyja encyklapedyi, kštałtu «Čyrvonaj knihi», «Matematyčnaj encyklapedyi», «Ekalahičnaha słoŭnika». Biełaruskija vydaviectvy nia rupiacca pra toje, kab mieć svaje daviedniki ŭ elektronnym vyhladzie (choć usie knihi viarstajucca na kamputarach). «Elektronnaja encyklapedyja» zapaŭniaje lakunu.
A.Žvir pryznajecca, što rychtavać słoŭniki — jak i ŭsiu navukovuju litaraturu — dla raźmiaščeńnia ŭ Internecie ciažka: «U navukovych pracach u siecivie treba naležnym čynam raźmiaščać znoski j spasyłki. U słoŭnikach taksama ŭručnuju davodzicca dapisvać usie słovaformy, jakija ŭ knihach padajucca skaročana. Tamu, kali vypadaje raźmiaščać na «Paličcy» mastackuju litaraturu, dzie niama spasyłak, a adzin tekst, adčuvaješ takuju palohku!» Ad zahružanaści pracy nad «Elektronnaj biblijatekaj» na pačatku leta na «Paličcy» spynili rabotu forumy. Brakuje času. Zatoje dniami z Hišpanii dasłali biełaruska-hišpanski razmoŭnik, dapoŭniŭšy jaho i katalonskaj častkaj. Rychtujucca valejbolny słoŭnik, daviednik pa račnym transparcie, try medyčnyja dapamožniki.
Hihantyčnaja praca robicca entuzijastami biez kapiejki Łukašenkavych hrošaj.
Kamientary