Jor z masłam

Chleb nazyvajem «Vilenskim», a malujem na etykietcy Trocki zamak. Ale heta ŭ kožnym vypadku lepš za «Savuškin produkt» abo «Pierniki padmaskoŭnyja». Lepš, ale my ŭžo druhoje dziesiacihodździe niezaležnaja dziaržava i možam sabie dazvolić kapnuć hłybiej.

Paŭmiesiaca tamu mieŭ kłopat: što zavieźci ŭ padarunak u Litvu? Kaliści vaziŭ «Krambambulu»: plaška i dysk luboha litvina bili pad dych. Ale nadakučyła: štoraz stavić na stoł adno i toje, raskazvajučy, što hety daŭni supolny naš napoj mienavita my, naščadki Skaryny, adradzili, a nie duchoŭnyja dzieci Mažvidasa. «Naračanski» chleb taksama pryjeŭsia. Chto budzie jeści jaho, kali ŭ kožnym hipermarkiecie Vilni lažyć słavutaja «Vilniaus duona»?

Ledź nie pavioz arabinavuju nastojku z duža «miłaj» nazvaju «Bulbaš'». Ź joram na kancy.

— Biaruć, ništo sabie, nibyta, — abyjakavym tonam adkazała mnie pradavačka na zapyt ab smakavych jakaściach praduktu.

— Napeŭna, ustrymajusia. Nazva biantežyć, abraźliva. Mo jašče čaho majecie nacyjanalnaha? Za buhor treba! — umolna hladzieŭ ja na dziaŭčynu, jakaja, nie padymajučy vačej, abyjakava čyrkała niešta ŭ žurnalčyku.

I pavioz «biełaruski» balzam dy ŭsio toj ža «Radziviłaŭski» chleb. Na «Radziviłaŭski», jaki, akazvajecca, «chleb našych prodkaŭ», maje siabry pahladzieli ź cikaŭnaściu: «Nu-nu…»

Zrešty, i ja nia moh dać rady sabie: dobra heta ci nia nadta — nazyvać chleb mahnackim mianom. Tak ža, jak lapić marku «Radzivill» na «levaje» vino, na ŭniversam u mienskaj Viaśniancy. Cikava, što dumajuć nakont hetaha sami Radziviły? «Vsiesłav Čarodiej», «Kniaź Hiediemin», «Kniaź Vitovt» — hučyć pryhoža. Ale nie pakidaje adčuvańnie: niešta nia toje.

U adnoj litoŭskaj siamji, dzie ja haściavaŭ, zajšła na hetuju temu cełaja dyskusija: ci možna vykarystoŭvać znakavyja imiony našaj supolnaj minuŭščyny dla prapahandy taje samaje minuŭščyny takim voś čynam. Žonka pryjaciela — historyk, jana dakopvajecca da pryčyn zabojstva Kiejstuta. Tamu jana vielmi emacyjna adhuknułasia na viestku, što ŭ Horadni źjavicca čarhovy biełaruski alkaholny cud — harełka «Vitaŭt». Jašče bolš litvinka ŭzrušyłasia, daviedaŭšysia, što biełarusy paśpieli ŭžo nazvać «Kniaziem Vitaŭtam» i šampanskaje.

Litoŭskaja «reŭnaść» mnie zrazumiełaja. Choć i pa toj miažy časam «złoŭžyvali» hučnymi «brendami». Ale ich bahataja kulinarnaja historyja dazvalaje vykopvać i «Trejos devynerios» — nastojku na ziołkach, nia horšuju za «Krambambulu», ad jakoje sam Karatkievič byvaŭ na siomym niebie, i, urešcie, «Midus», i prosta «Litoŭskuju» harelicu.

A my svoj chleb nazyvajem «Vilenskim», ale malujem na etykietcy Trocki zamak. Tak, heta ŭ kožnym vypadku lepš za «Savuškin produkt» abo «Pierniki padmaskoŭnyja» (ujavim «Smurhonskija baranki» ŭ Piciery). Lepš, ale my ŭžo druhoje dziesiacihodździe niezaležnaja dziaržava i možam sabie dazvolić kapnuć hłybiej dy adšukać daŭnija recepty i hetkija ž staryja aryhinalnyja nazvy. Uspomnić, što varyli, smažyli i raźlivali pad «panskaj» Polščaj, pad «carskaj» Rasiejaj, nia kažučy ŭžo pra «załaty viek» Litvy. I «rehieneravać» recepty dy brendy.

«Litoŭski» syr toj ža, pra jaki pisała «NN», — čym nia ŭzor dla pačatku? A chleb chaj budzie «Radziviłaŭskim», «Trajeckim», harełka — «Vitaŭtam». Kab ža tolki ŭ receptury sapraŭdy adbiłasia što-niebudź sa specyfična niaśviskaha, mienskaha i haradzienskaha, słodyč napraŭdu była niespadziavanaha smaku, a harełka nahadvała chacia b addalena trunki ź vielikakniaskaha sklepu.

Pakul ža davodzicca kožny dzień ździŭlacca, čamu masła «Soniejka», a šakalad «Słavianskij», a nie naadvarot, i ŭ čym ža «čarodiejnosť» «Vsiesłavovoj» harełki?

Kali adčujecie — napišycie, padzialiciesia, źvierym čujnaść našych jazykoŭ.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0