Грамадства33

Памерла Таццяна Навасельская

Гэтая жанчына не была публічнай і шырока вядомай асобай, але яна шмат гадоў ціха і не для ўсіх заўважна рабіла вельмі патрэбныя для захавання беларушчыны справы. Пра яе смерць пасля цяжкай хваробы паведамілі ў сацсетках сябры і знаёмыя.

Таццяна Навасельская. Фота з сацсетак

Таццяна Навасельская была ўнучкай беларускага паэта Сяргея Знаёмага (1909 — пасля 1944), які ў міжваеннай БССР падаваў вялікія надзеі, але ў 1930-я гады, як і пераважная большасць прадстаўнікоў ягонага пакалення з ліку беларускай творчай інтэлігенцыі, быў арыштаваны і пасля загінуў у ГУЛАГу.

Таццяна прысвяціла ладную частку жыцця збору інфармацыі пра свайго дзеда. Яна збірала звесткі літаральна па крупінках, перакапала ўсе архівы, перачытала шмат успамінаў і дакументаў, звязаных з дзеячамі таго пакалення, завязвала і ўтрымлівала кантакты з даследчыкамі гэтага перыяду. Даследчыкі тыя дапамагалі ёй, а яна па магчымасці — ім.

Так, пісьменнік Алесь Аркуш, пачуўшы пра смерць Таццяны Навасельскай, згадаў, што жанчына яму вельмі дапамагла,

«калі я пісаў артыкул пра паэта Браніслава Пяткевіча, які выратаваў у ГУЛАГу паэта Сяргея Новіка-Пеюна. Недзе ў нулявых я паспеў узяць інтэрв'ю ў Пяткевіча, у якім ён мне сказаў, што, калі вучыўся ў Віцебскім ветэрынарным інстытуце, на яго напісалі данос у газету, пасля чаго хлопца арыштавалі і накіравалі ў ГУЛАГ. Дык вось, Таццяна той данос адшукала. І словы Пяткевіча пацвердзіліся».

І такіх выпадкаў было вельмі шмат.

Таксама Таццяна шмат гадоў даглядала магілы міжваенных беларускіх дзеячаў на Вайсковых могілках у Мінску: спачатку сама, а пасля і ў складзе валанцёрскіх груп, якія актывізаваліся пасля таго, як над усім гэтым некропалем навісла пагроза. 

«Я ж не ведаю, дзе магіла майго дзеда. Мо нехта таксама яе там дагледзіць, як я даглядаю тут», — гэтак яна аргументавала сваю актыўнасць у гэтым кірунку. 

Адно з фактычна ўратаваных ёй пахаванняў — магіла актрысы і спявачкі Алесі Александровіч, якой Міхась Чарот прысвяціў знакамітую драму «На Купалле» з легендарнай песняй «Купалінка», і яе мужа Міхася Мароза, першага паўнамоцнага прадстаўніка БССР пры ўрадзе РСФСР. Таццяна Навасельская на свае ўласныя грошы паставіла помнік і зрабіла на ім надпіс, у якім згадала пра абаіх з усімі важнымі датамі і падзеямі ў іхнім жыцці. Прытым для Міхася Мароза гэты помнік — кенатаф, бо ён таксама быў рэпрэсаваны і бясследна згінуў недзе на расійскіх прасторах. Пра жаданне ягонай жонкі, каб прозвішча загінулага мужа было на яе помніку, Таццяна даведалася з архіваў і праз шмат гадоў пасля смерці жанчыны яго рэалізавала.

Нямала сіл і ўласных сродкаў Таццяна Навасельская таксама ўклала ў аднаўленне для некаторых важных для гісторыі магіл знішчаных часам агароджаў, што дазваляла захаваць магілы ад непазбежнага знішчэння камунальнымі службамі. 

Развітанне з Таццянай Навасельскай адбудзецца 28 студзеня ў Мінску па адрасе вуліца Сямашкі, 8, к. 8, першая зала, у 14.00.

Каментары3

  • Барадзед
    27.01.2025
    Умница какая.
  • Сябар
    27.01.2025
    Вечная памяць.
  • Maryia
    27.01.2025
    Дзякуй, што была, Таццяна! Светлых нябёсаў!
 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай27

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай

Усе навіны →
Усе навіны

Маштабны збой у трох беларускіх банках: з рахункаў знікаюць грошы9

Пад Мінскам машына збіла лася — загінулі два чалавекі, пацярпеў вядомы комік2

У Расіі хлопец на «Лексусе» эфектна вылятаў на набярэжную дзеля прыгожага відэа. Загінуў сам і дзве сяброўкі15

«Вітаем на радзіме». Беларус распавёў пра затрыманне на мяжы за лайк і сапсаваны адпачынак10

У Італіі знайшлі цела 18-гадовай украінскай студэнткі. У дзень смерці ёй адмовілі ў працягу стажыроўкі

Начальнік сувязі 8-й арміі загінуў у выніку ўдару ўкраінскімі ракетамі

Толькі адзін выпускнік здаваў цэнтралізаваны экзамен па гэтым прадмеце3

Наталля Пяткевіч працягвае выгульваць амерыканскі гардэроб16

Кінолаг расказала пра просты тэст на выхаванасць сабакі1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай27

Польшча прызнала Аляксандра Машэнскага непажаданай асобай

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць