Унабомбер, які выступаў супраць індустрыялізацыі, 17 гадоў трымаў у страху ЗША, рассылаючы бомбы ва ўніверсітэты і авіякампаніі. Лудзіты, якія змагаліся ў Англіі з прамысловай рэвалюцыяй крыху больш за два стагоддзі таму, грамілі ткацкія станкі. Укараненне інавацый сёння таксама не праходзіць гладка. У тым ліку і ў Беларусі.
Сучасныя неалудзіты, на шчасце, адмовіліся ад тэрарызму і адстойваюць сваё права жыць па-старому з дапамогай інфармацыйных войнаў. А калі прасцей — змешваючы паўпраўду, здагадкі і адкрытую хлусню, спрабуюць сфармаваць грамадскую думку і «ціснуць» такім чынам на дзяржаву.
«Барацьба з Uber» — найбольш яскравы прыклад. І не толькі таму, што ўсё гэта адбывалася на нашых вачах і з'яўляецца выдатным кейсам для піяршчыкаў. Справа ў тым, што «феномен Uber» ужо выйшаў за рамкі асобна ўзятай кампаніі, а тэрмін «уберызацыя» стаў шырока распаўсюджаным. А значыць, можна чакаць, што ўсё паўторыцца. Толькі, напрыклад, у сферы паслуг па дастаўцы тавараў. Або журналістыцы. Або сферы фінансаў.
Інфармацыйныя ўкіды былі арганізаваны па ўсіх кірунках — ад бяспекі пасажыраў да падаткаабкладання. Галоўная мэта — апеляцыя да дзяржорганаў, бо менавіта дзяржава мае права дазваляць або забараняць тую ці іншую дзейнасць. Каму была выгадная блакіроўка сэрвісу? Гэта відавочна, калі пачынаеш разбірацца ў тым, як працуе інавацыі: зніжэнне кошту праз павышэнне эфектыўнасці работы і ліквідацыю пасярэднікаў.
Патрабаваць забароны было проста: усе аргументы і «доказы» ўжо прыдуманыя і абкатаныя ў тых краінах, куды сэрвіс прыйшоў раней. Трэба было толькі дадаць нацыянальнага каларыту. Укіды, памножаныя на традыцыйныя асцярогі значнай часткі насельніцтва Беларусі перад усім новым, а таксама кансерватыўнасць большасці дзяржорганаў, проста не маглі спрацаваць. Але… спрацавалі.
Дзяржаўныя органы, замест таго, каб секчы з-за пляча, вырашылі разабрацца ў сітуацыі. Аказалася, што здагадак і адкрыта падтасоўвання ў паднятай інфармацыйнай шумісе значна больш, чым рэальных фактаў! І бяспека пасажыраў забяспечана, і кантроль за станам аўтамабіляў наладжаны, а ў выпадку з падаткаабкладаннем Uber і зусім можа даць фору шматлікім канкурэнтам. Хоць бы таму, што ўсе 100% паездак і аплат фіксуюцца ў дадатку і не выплаціць з іх падаткі папросту немагчыма.
Пытанні да сэрвісу здымаліся адно за адным — хуткасць залежала толькі ад узроўню кансерватыўнасці дзяржаўнага органа. Сёння ў Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь няма ніякіх прэтэнзій па плацяжах. Больш за тое, дадатак займаецца менавіта тым, за што Нацбанк змагаецца ўжо не адзін год, — стымуляваннем безнаяўных плацяжоў. Хай у асобна ўзятай галіне, але вельмі эфектыўна. Ствараюцца новыя працоўныя месцы, што не можа не радаваць Мінпрацы. Што ж да Міністэрства падаткаў і збораў, то яно і зусім падпісала пагадненне з сэрвісам. Бо ён не толькі спраўна і ў поўным аб'ёме плаціць падаткі, але і дапамагае легалізаваць кіроўцаў, якія доўгі час працавалі ў «шэрым» сегменце.
Інавацыі становяцца паспяховымі, калі яны нацэлены на павышэнне эфектыўнасці ўжо існуючых галін, ствараюць новыя магчымасці для карыстальнікаў і зніжаюць кошт паслуг. І, здавалася б, яны выгадныя ўсім. Хто ж тады сучасныя неалудзіты?
Наўрад ці гэта простыя рабочыя, як у часы Неда Луда ў Англіі. Галоўнымі супернікамі інавацый сёння з'яўляюцца тыя самыя пасярэднікі, пазбаўленне ад якіх дазваляе зніжаць кошт паслуг. Уладальнікі бізнэсаў, якія па эфектыўнасці ўшчэнт прайграюць інавацыям. І клапоцяцца яны часцей за ўсё не аб спажыўцу, а аб асабістых прыбытках. Таму і пачынаюцца лакальныя інфармацыйныя войны. Хай яны і несупастаўляльныя па маштабе і ўзроўні з глабальнымі ідэалагічнымі бітвамі, але прыёмы выкарыстоўваюцца ўсе тыя ж.
Праўда, перамагчы ў гэтай бітве ў супернікаў інавацый шанцаў няма. Як не было іх у Унабомбера або лудзітаў. Гэта ўсё роўна, як верыць у тое, што вытворцы вулічных таксафонаў маглі спыніць распаўсюд мабільнай сувязі.
Затое можна выйграць пару гадоў і зарабіць яшчэ крыху. За кошт пакупніка. Праціўнікі Uber не змаглі і гэтага. І зараз, калі вырашыць пытанне па-простаму ім не ўдалося, прыйдзецца ісці складаным шляхам: павышаць уласную эфектыўнасць і паляпшаць сэрвіс. І гэта выгадна ўсім: і спажыўцам, і дзяржаве.
Пазіцыя Рэдакцыі можа не супадаць з меркаваннем аўтара дадзенай рубрыкі.
Цяпер чытаюць
Мікола Бугай: Трэба перагарнуць старонку 2020-га і пачаць жыць новымі рэаліямі53
Каментары