Ці пачынаюць беларусы размаўляць з акцэнтам па-беларуску?
Трошкі назіраньняў беларускамоўнага замежніка ў Менску
Аляксандар Лукашэнка і многія людзі ягонага пакаленьня яшчэ надзейна трымаюцца клясычнага беларускага вымаўленьня, праз што нават калі яны размаўляюць
На гарадзкім жа пакаленьні трыццацігадовых і больш маладых людзей усё больш адчуваецца пераадоленьне старога беларускага вымаўленьня і імкненьне да расейскага літаратурнага стандарту. Але ж генэтычную памяць і склаўшыся стагодзьдзямі моўны апарат не падманеш, таму характэрная прыкмета беларускага акцэнту ў расейскай мове цяпер ужо не цьвёрдае лукашэнкаўскае «чэ», а празьмерна, больш чым у масквічоў, мяккае, амаль сьвісьцячае «чье». Расейская мова ў выкананьні расейскамоўных беларусаў — сьвісьцячае цьчіріканьне на высокіх танах.
Але страшна ня гэта. Страшна, калі тое гіпэртрафаванае мяккае «ч» пачынае пранікаць — куды б вы думалі? — у саму беларускую мову. Усё часьцей і часьцей гарадзкія беларускамоўныя людзі вымаўляюць замест «ч» расейскае «чь». «Чяс», «для чяго», «пачякайце», «чяравікі». Для мяне зь дзяцінства цьвёрдае «ч» было найпершаснай характарыстыкай беларускай мовы. А тут — каліласка вам «чігуначьны вакзал»! Ці, можа, гэта спэцыфічны дыялектызм такі?
Калі я ўпершыню пачуў мяккае «ч» з вуснаў беларускамоўнай дамы ў пікеце супраць закрыцця Коласаўскага ліцэю (колькі ж гадоў таму гэта было?), было ніякавата. Але з таго часу пачаў сустракаць такое вымаўленьне часьцей і часьцей. Да гэтага дадаецца час ад часу пачутыя на дзяржаўным радыё «незалежнасть», «вільготнасть», «гучнасть», зь яўным мяккім «ть» напрыканцы, а не «ць».
Па-мойму гэта вельмі страшны паказчык таго, як беспрэцэдэнтна глыбока заходзіць русыфікацыя: беларусы пачынаюць размаўляцьпа-беларуску з акцэнтам.
Безумоўна, лепш беларуская мова з мяккімі «чь» і «ть» і нават са словам «да» замест «так» (гэтым грашыў нават адзін вядомы беларускамоўны дзеяч у нядаўняй перадачы на дзяржаўным радыё), чым ніякай беларускай мовы.
Але ж — ну вы самі разумееце.
Сусветная зорка Джэйсан Дэрула заехаў у Беларусь. Прэм’ер Турчын вадзіў яго па Доме ўрада8
Каментары