Каманда маленькага карыбскага вострава Кюрасаа ўпершыню ў гісторыі згуляе на чэмпіянаце свету па футболе. Што за востраў і як такое атрымалася?
Магчыма, вы раней не чулі пра гэтую краіну з насельніцтвам каля 158 тысяч чалавек, размешчаную на востраве ў Карыбскім моры. Да гэтага Кюрасаа асацыявалася з лікёрам, нафтаперапрацоўкай, турызмам і анлайн-казіно, а цяпер набывае сусветную славу дзякуючы спорту.
Востраў кантрастаў: ад піратаў да лікёраў
Фармальна Кюрасаа не з'яўляецца цалкам незалежнай дзяржавай. Свой цяперашні статус самакіравальнай дзяржавы ў складзе Каралеўства Нідэрландаў востраў атрымаў толькі 10 кастрычніка 2010 года. Да гэтага, з 1954 года, ён уваходзіў у склад федэрацыі Нідэрландскіх Антыльскіх астравоў.
Сёння мясцовым уладам дадзена шырокая аўтаномія ва ўнутранай палітыцы, аднак знешнія справы і абарону забяспечваюць Нідэрланды, а афіцыйным кіраўніком дзяржавы з'яўляецца нідэрландскі кароль. Такі статус дае ўсім грамадзянам Кюрасаа нідэрландскі пашпарт.
Гісторыя вострава, адкрытага іспанцамі яшчэ пры жыцці Калумба, поўная драматычных падзей. У XVII стагоддзі, падчас вайны за незалежнасць ад Іспаніі, Галандская Вест-Індская кампанія без бою захапіла востраў і ператварыла яго ў важны стратэгічны пункт.
Сталіца Вілемстад стала адным з найбуйнейшых цэнтраў гандлю рабамі, а сам востраў служыў базай для галандскіх піратаў і сховішчам для бежанцаў, сярод якіх былі яўрэі-сефарды, выгнаныя з Іспаніі ў канцы XV стагоддзя, і нават лідар барацьбы за незалежнасць Лацінскай Амерыкі Сімон Балівар, які хаваўся тут у 1812 годзе.
Новы віток развіцця востраў атрымаў у пачатку XX стагоддзя, калі на шэльфе суседняй Венесуэлы знайшлі багатыя запасы нафты. Кампанія Royal Dutch Shell пабудавала на Кюрасаа буйны нафтаперапрацоўчы завод Isla.
Выбар быў невыпадковы: у адрозненне ад палітычна нестабільнай Венесуэлы на Кюрасаа былі стабільнасць і глыбакаводны порт. Гэта на доўгія гады зрабіла эканоміку вострава залежнай ад нафты.
Другім слупом стаў турызм. Турыстычная прывабнасць Кюрасаа абумоўлена развітой інфраструктурай, наяўнасцю пясчаных пляжаў і каралавых рыфаў для дайвінгу, а таксама геаграфічным становішчам, якое абараняе востраў ад ураганаў. Гэта забяспечвае стабільны паток падарожнікаў з краін Паўночнай і Паўднёвай Амерыкі, а таксама з Еўропы.
Але эканамічная мадэль Кюрасаа мае і спрэчныя складнікі. У 1940‑х улады легалізавалі прастытуцыю, а ў 1949 годзе на былой ваеннай базе адкрыўся «Le Mirage» — адзін з найбуйнейшых у рэгіёне бардэляў. Ён зачыніўся з-за пандэміі ў 2020 годзе, але ўжо ў 2023-м урад выкупіў яго і паабяцаў перазапусціць.
Яшчэ больш значную ролю адыгрывае анлайн-гэмблінг. Дзякуючы закону, прынятаму ў 1993 годзе, востраў Кюрасаа стаў сусветным цэнтрам для рэгістрацыі анлайн-казіно. Лічыцца, што каля 40% усіх ценявых ігральных сайтаў маюць ліцэнзію Кюрасаа.
І ўсё ж самай вядомай візітоўкай вострава з'яўляецца знакаміты лікёр Blue Curaçao. Яго гісторыя пачалася з няўдачы іспанскіх каланізатараў, якія спрабавалі вырошчваць тут апельсіны, але плады атрымаліся вельмі горкімі. Мясцовыя жыхары пачалі выкарыстоўваць высушаную цэдру для стварэння настоек, а ў XIX стагоддзі галандская кампанія Lucas Bols ператварыла гэты рэцэпт у сусветны хіт.
Шлях да мары: як стваралася сенсацыя
Па іроніі лёсу, менавіта галандскі след стаў ключом да поспеху Кюрасаа ў спорце, які сёння праслаўляе востраў не менш, чым знакаміты лікёр. Як піша The Athletic, поспех зборнай — гэта вынік шматгадовай стратэгіі, якая пачалася яшчэ ў 2004 годзе. Ідэя заключалася ў тым, каб прыцягваць прафесійных гульцоў з нідэрландскім грамадзянствам, якія маюць карані з Кюрасаа.
У выніку ў цяперашнім складзе толькі адзін футбаліст, Таіт Чонг (былы гулец акадэміі «Манчэстэр Юнайтэд»), нарадзіўся непасрэдна на востраве. Астатнія — выхадцы з Нідэрландаў, сярод якіх капітан Леандра Бакуна, былы паўабаронца «Астан Вілы», і яго брат Жуніньё.
«Мы пачалі запрашаць гульцоў, якія былі недастаткова добрыя для зборнай Нідэрландаў, але маглі гуляць за Кюрасаа. Так усё пачыналася», — кажа Леандра Бакуна.
І гэтая стратэгія пачала прыносіць плён задоўга да цяперашняга трыумфу. У 2017 годзе зборная Кюрасаа выйграла Карыбскі кубак, узняўшыся ў рэйтынгу ФІФА з 200‑га на 67‑е месца.
Ключавую ролю ў поспеху гэтага года адыграў легендарны 78‑гадовы нідэрландскі трэнер Дзік Адвакат. Для яго чэмпіянат свету 2026 года будзе трэцім у кар'еры пасля працы са зборнымі Нідэрландаў (1994) і Паўднёвай Карэі (2006). Адвакат таксама ў свой час вывеў зборную Расіі на чэмпіянат Еўропы па футболе 2012 года. Цікава, што трэнер сам патэлефанаваў у федэрацыю і прапанаваў свае паслугі пасля таго, як іншыя кандыдаты адмовіліся.
Шлях Кюрасаа на чэмпіянат свету быў вельмі ўпэўненым. На групавым этапе кваліфікацыі каманда атрымала чатыры перамогі ў чатырох матчах, абыграўшы Барбадас (4:1), Арубу (2:0), Гаіці (5:0) і Сент-Люсію (4:0). У фінальным раўндзе каманда двойчы згуляла ўнічыю са зборнай Трынідада і Табага, двойчы перамагла Бермуды (адзін раз з разгромным лікам 7:0 у гасцях) і ў выніку заняла першае месца ў групе.
Гэтая кваліфікацыя — не проста спартыўны поспех, а новы сусветны рэкорд. Кюрасаа стала самай маленькай краінай, якая калі-небудзь трапляла на чэмпіянат свету. Цяпер увесь свет з цікавасцю чакае, што пакажа гэта каманда на галоўнай футбольнай сцэне планеты.
Каментары