Герой нямецкага супраціву ўладкаваўся да нацыстаў, каб падабрацца да іх бліжэй — новы фільм, які будзе цікавы і беларусам

З 27 лістапада ў мінскім пракаце бельгійска-ірландскі фільм «Банхёфер: пастар, шпіён, забойца».

Вы маглі ніколі не чуць імя Дытрыха Банхёфера, але ў гісторыі нямецкага супраціву гэта важная асоба. Лютэранскі пастар, Банхёфер выступаў супраць нацызму яшчэ з 1933 года, калі Гітлер толькі прыйшоў да ўлады. Але хутка зразумеў, што слоў тут будзе мала, і ў 1938‑м далучыўся да ўдзельнікаў антынацысцкай змовы.

Праз тры гады ён пайшоў працаваць у абвер, выкарыстоўваючы працу на фашыстаў у мэтах супраціву. Інакш кажучы, пайшоў у двайныя агенты — нечаканая справа для рэлігійнага чалавека, улічваючы колькасць неабходнай для гэтага хлусні. А потым ён падтрымаў змоўшчыкаў, якія вырашылі забіць Гітлера. Вынікам стала аперацыя «Валькірыя» — знакаміты замах на Гітлера 20 ліпеня 1944 года, які скончыўся няўдачай і арыштам соцень змоўшчыкаў. Арыштавалі і пастара.

Дытрыха Банхёфера павесілі 9 красавіка 1945 года ў адным з нямецкіх канцлагераў. За 80 гадоў, што прайшлі з таго дня, гэтую супярэчлівую гісторыю спрабавалі расказаць у кнігах, фільмах і нават п’есах, але годных мастацкіх стужак па ёй яшчэ не было. 

Павялічыць

«Банхёфер: пастар, шпіён, забойца» спрабуе закрыць гэтую нішу, і атрымліваецца няпроста.

Напрыклад, у стужцы хапае гістарычных недакладнасцяў. Адна з галоўных — ідэя пра тое, што нібыта Банхёфер быў адным з асноўных змоўшчыкаў у аперацыі «Валькірыя». Насамрэч гэта не вызначана. Дакладна вядома толькі тое, што пастар ведаў пра планы забойства, падтрымліваў змоўшчыкаў маральна і як сувязны, але пры гэтым наўрад ці ўдзельнічаў у арганізацыі замаху ці ў яго выкананні.

Гэта не робіць гісторыю менш супярэчлівай, і добра, што ў фільме паспрабавалі прасачыць матывацыю Банхёфера. Не, пастар не пачаў раптам апраўдваць гвалт і забойства. Хутчэй ён бачыў замах на Гітлера як апошні спосаб перамагчы зло, сродак, які трэба было выкарыстаць, нават калі для гэтага трэба пераступіць праз свае ідэалы і перакананні.

Бяздзейнасць, на думку Банхёфера, была нашмат горшым выбарам: «Маўчанне перад тварам зла — само па сабе зло».

Фільм гэты прынялі супярэчліва. Крытыкі адзначалі гістарычныя недакладнасці і нюансы пастаноўкі, але пры гэтым прызнавалі: фільм атрымаўся. У пракаце праект не акупіўся ($12,6 мільёна збораў пры бюджэце $25 мільёнаў), але ж кіно толькі выходзіць у пракат у некаторых рэгіёнах, у прыватнасці, у Беларусі і Расіі — магчыма, сітуацыя крыху выправіцца.

Тым больш цікава, што ў простых гледачоў водгукі на фільм выдатныя. На платформе Rotten Tomatoes ён набраў 92% па водгуках гледачоў — тыя адзначаюць, што стужка атрымалася моцнай і эмацыйнай, а гісторыя галоўнага героя іх захапіла.

Павялічыць

Вядома, гэта не блакбастар з бюджэтам узроўню «Аперацыі «Валькірыя» 2008 года, дзе за забойства Гітлера адказваў герой Тома Круза. У цяперашнім выпадку атрымалася нішавае кіно не для ўсіх, малавядомая і фактычна нерасказаная раней гісторыя пра чалавека, які паслядоўна ішоў шляхам супраціву сістэме і не здраджваў сваім перакананням.

А заадно і пакінуў шмат тэкстаў, якія ў нечым робяць яго падобным да Віктара Франкла, таксама былога вязня канцлагера, крыніцы натхнення шмат для каго з беларусаў пасля 2020-га.

Але ж калі Франкл казаў пра тое, як выжыць самому, Банхёфер прапаведуе іншае. Ён — пра тое, як спыніць пекла, нават калі для гэтага трэба ахвяраваць сабой і сваімі перакананнямі, пра тое, каб не быць ахвярай, а свядома выбіраць супраціў, бо бяздзеянне роўнае саўдзелу. 

«Не казаць — значыць казаць, не дзейнічаць — значыць дзейнічаць», пісаў Банхёфер. Голас, не менш важны ў часы крызісу, чым парады пра тое, як захаваць сябе.

• 3
• 0
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0